
„Bez Stanisława Moniuszki Wilno w świecie kultury utraciłoby część swojej osobowości” – powiedział podczas posiedzenia mer Wilna Remigijus Šimašius. Przypomniał, że Moniuszko „właśnie Wilno wybrał dla swej twórczosci”.
W 2019 roku przypada 200. rocznica urodzin Stanisława Moniuszki, kompozytora, dyrygenta, organisty, pedagoga, dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie, twórcy polskiej opery narodowej. Obchody tej rocznicy – wspólnej dla Polski, Litwy i Bialorusi – patronatem objęło UNESCO. Sejm Polski ustanowił ten rok Rokiem Stanisława Moniuszki.
Moniuszko urodził się nieopodal Mińska, na terenie dzisiejszej Białorusi. W Wilnie spędził 18 lat, od 1836 roku do 1858 roku z krótką przerwą.
W Wilnie mieszkał przy ulicy Niemieckiej, w domu, który zachował się do dziś. Jest na nim tablica informacyjna, a na pobliskim skwerze znajduje sie pomnik Moniuszki wzniesiony w 1922 roku.
Mieszkajac w Wilnie, Moniuszko pracował jako organista w kościele Świętych Janów (Chrzciciela i Ewangelisty), udzielał lekcji muzyki, był dyrygentem w Teatrze Wileńskim. Tu skomponował wiele utworów, w tym ponad 300 pieśni, słynne cztery „Litanie Ostrobramskie”, wydał „Śpiewniki domowe”. W Wilnie 16 lutego 1854 roku w gmachu Ratusza odbyła się też teatralna premiera „Halki”.
Rok Stanisława Moniuszki na Litwie w grudniu zainaugurowała wileńska wersja opery „Halka” w Palacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie w wykonaniu chóru kameralnego i orkiestry Capella Cracoviensis. Współorganizatorem koncertu był m.in. Instytut Polski w Wilnie.
W Roku Stanisława Moniuszki przy udziale Instytutu Polskiego w Wilnie odbedzie sie kilka innych wydarzeń. Dyrektor Instytutu Marcin Łapczyński zapowiada, że w kwietniu, w ramach festiwalu Kaunas Jazz, zostanie zaprezentowany Moniuszko na jazzowo. W maju w Wilnie w kościele Świętych Janów odbedzie sie koncert, podczas którego wystąpia trzy chóry: Uniwersytetu Wileńskiego, Politechniki Białostockiej i Państwowego Uniwersytetu w Mińsku. Potem koncert zostanie powtórzony w Mińsku i Białymstoku.
Głównym elementem obchodów Roku Stanisawa Moniuszki na Litwie bedzie międzynarodowa konferencja naukowa, która odbędzie się w Wilnie w czerwcu. Konferencji bedzie towarzyszyć koncert z „Litaniami Ostrobramskimi” (1843-55) w wykonaniu Litewskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej i Kowieńskiego Chóru Panstwowego pod batutą polskiego dyrygenta Antoniego Wita.
Do obchodów Roku Stanisława Moniuszki przygotowuje sie również Centrum Kultury Polskiej na Litwie im. Stanisława Moniuszki.
Jak poinformowała jego dyrektor Apolonia Skakowska, „wszystkie imprezy, które w ciągu roku organizuje Centrum, będą podporządkowane 200. rocznicy naszego patrona”. Centralne, jubileuszowe przedsięwzięcie odbędzie się 5 maja, w dniu urodzin kompozytora.
„Na tę okazję przygotowujemy specjalny koncert w Siemens Arenie, największej sali widowiskowej Wilna mieszczącej 4,5-tysięczna widownię” – powiedziała Skakowska.