„Książka jest poświęcona historii Polaków na Wileńszczyźnie oraz 100-leciu odzyskania niepodległości przez Polskę. Opisuję sylwetki Polaków z Wileńszczyzny, którzy włożyli niemały wkład w odzyskanie niepodległości. Brali udział w I i II wojnie światowej, uczestniczyli w działalności AK, ponieważ dzisiaj ich potomkowie troszczą się o zachowanie tożsamości polskiej na Litwie” – wytłumaczył zw.lt historyk.
Lachowicz swą książkę w dużym stopniu oparł o dokumenty źródłowe, aby „pamięć została zachowana dla przyszłych pokoleń”. Praca nad książką zajęła dwa lata. „Chcę, aby człowiek, który przeczyta moją książkę, dowiedział się, jak było na Wileńszczyźnie w roku 1987, roku 1990, jak setki czy tysiące osób z Wileńszczyzny wyjechały na studia do Polski” – dodał autor.
Książka składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy jest poświęcony życiu Polaków na Litwie od zakończenia II wojny światowej do lat 80-tych, kiedy rozpoczęło się odrodzenie narodowe. Drugi i trzeci rozdziały są poświęcone odrodzeniu narodowemu Polaków na Litwie m.in. powstaniu ZPL. Czwarty rozdział jest poświęcony konfliktowi wewnętrznemu w ZPL na przełomie XX i XXI wieku, kiedy prezesem związku był Ryszard Maciejkianiec.
Roman Lachowicz na swym koncie ma następujące pozycje książkowe „Krótki zarys historii narodu polskiego”, „Kartki z historii Ziemi Wileńskiej” oraz „Lata co minęły”.
