W Wielki Czwartek Kościół katolicki wspomina i czci tajemnicę Eucharystii – Chrystusa, który pozostał z wiernymi pod postacią chleba i wina, oraz tajemnice mszy św. i kapłaństwa.
To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!
W świątyniach odprawiana jest msza Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna przeżycia Triduum Paschalnego. W jej trakcie podczas śpiewu Chwała na wysokości biją wszystkie dzwony w świątyni, a liturgia słowa przypomina przekazane Mojżeszowi Boże zalecenia, dotyczące przygotowania pierwszej uczty paschalnej, spożywanej jeszcze w niewoli egipskiej oraz nakaz corocznych obchodów święta. Drugie czytanie, zaczerpnięte z Pierwszego Listu do Koryntian, zawiera świadectwo św. Pawła o ustanowieniu sakramentu Eucharystii w czasie Ostatniej Wieczerzy. O wydarzeniach, które dokonały się w Wieczerniku, opowiada fragment Ewangelii według św. Jana, opisujący Chrystusowy akt pokornej miłości, wyrażający się umyciem nóg dwunastu apostołom. Swą posługę Jezus skomentował słowami: „Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem”.
Wcześniej, po odśpiewaniu na początku mszy Wieczerzy Pańskiej hymnu Chwała na wysokości Bogu, milkną dzwony, dzwonki oraz organy. Dzwonki zastępuje się stukotem drewnianych kołatek. Na znak osamotnienia Chrystusa, opuszczonego przez najbliższych, z ołtarza zdejmuje się obrusy. Zwyczaj ten pochodzi z czasów, gdy do sprawowania mszy używano przenośnych stołów; nieco później, do przełomu VII i VIII wieku, obrusy pozostawały na ołtarzu tylko podczas liturgii. Gest obnażenia ołtarzy przypomina również upokarzający epizod, poprzedzający moment ukrzyżowania Chrystusa — obdarcie z szat.
W niektórych kościołach po wielkoczwartkowej liturgii słowa następuje obrzęd obmycia nóg dwunastu chłopcom lub dojrzałym mężczyznom. Odziany na biało kapłan polewa wodą ich stopy i ociera je ręcznikiem, a następnie całuje. Gest ten nie jest tylko naśladowaniem wzoru Chrystusa, ale symbolizuje też włączenie się w Bożą miłość.
Ten kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana
Liturgia eucharystyczna Wielkiego Czwartku upamiętnia moment ustanowienia Najświętszego Sakramentu — przeistoczenia chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Ewangelia według św. Łukasza tak opisuje owo wydarzenie: „Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: ”To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!” Tak samo i kielich po wieczerzy, mówiąc: ”Ten kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana”.
Po uroczystej komunii świętej wiernych Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do specjalnie przygotowanej Kaplicy Adoracji. Obrzęd ten, zrytualizowany w XII wieku, zapowiada przeżycia, związane bezpośrednio z misterium Męki Pańskiej.
