Radar Wileński: odmiana nazw miejscowości z Wileńszczyzny

Napisała do nas Beata Gulbicka, studentka drugiego roku na Wydziale Filologicznym Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wileńskim. Beata postanowiła zapoznać nas z odmianą kolejnych 10 miejscowości z okręgu wileńskiego.

Radar Wileński: odmiana nazw miejscowości z Wileńszczyzny

Fot. Joanna Bożerodska

Beata napisała, że polskie odpowiedniki oficjalnych nazw litewskich sprawdziła w dostępnych w internecie źródłach, m.in. w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydanym w latach 1880–1902 w Warszawie  (http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/). Nasza czytelniczka zwraca też uwagę na to, że w internecie można znaleźć prace Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie są podane przyjęte współcześnie w języku polskim nazwy miejscowości litewskich (https://www.gov.pl/attachment/19fa85f9-65de-4bb0-8cc4-7dc552229b7d).

  1. pol. Nowa Wilejka – lit. Naujoji Vilnia

ODMIANA:  

M. Nowa Wilejka;  

D. do Nowej Wilejki;  

C. ku Nowej Wilejce;  

B. Nową Wilejkę,  

N. z Nową Wilejką;  

Msc. o Nowej Wilejce; 

PRZYMIOTNIK: nowowilejski.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: nowowilejczanin, nowowilejczanka.  

KOMENTARZ NORMATYWNY: W użyciu słyszymy czasem tylko jedną część nazwy danej miejscowości: Wilejka. Nie należy odmieniać: w Nowawilejce czy w Nowej Wilni.

  1. pol. Podbrodzie – lit. Pabradė 

ODMIANA:  

M. Podbrodzie;  

D. do Podbrodzia;  

C. ku Podbrodziu;  

B. Podbrodzie,  

N. z Podbrodziem;  

Msc. o Podbrodziu; 

PRZYMIOTNIK: podbrodzki.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: podbrodzianin, podbrodzianka.  

KOMENTARZ NORMATYWNY: W uzusie istnieje spolszczenie nazwy litewskiej: Jadę do Pabradzie.

  1. pol. Rubno – lit. Kirtimai

wieś w gminie Ławaryszki, w rej. wileńskim

ODMIANA:  

M. Rubno;  

D. do Rubna;  

C. ku Rubnu;  

B. Rubno,  

N. z Rubnem;  

Msc. o Rubnie; 

PRZYMIOTNIK: rubniański.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: rubnianin, rubnianka.  

KOMENTARZ NORMATYWNY: W użyciu istnieją niepoprawne formy, takie jak: forma w Msc. W Rubnu; jadę na Rubna oraz formy spolszczone: jestem z Kircimaju.

  1. pol. Bujwidze lit. Buivydžiai

ODMIANA:  

M. Bujwidze;  

D. do Bujwidz;  

C. ku Bujwidzom;  

B. Bujwidze;

N. z Bujwidzami;  

Msc. o Bujwidzach; 

PRZYMIOTNIK: bujwidzki.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: bujwidzianin, bujwidzianka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: W gwarze istnieje forma, której nie należy używać: Bujwidzi. W języku młodzieży znane jest skrócenie: Buj.

  1. pol. Niemenczyn – lit. Nemenčinė 

ODMIANA:  

M. Niemenczyn;  

D. do Niemenczyna;  

C. ku Niemenczynowi;  

B. Niemenczyn,  

N. z Niemenczynem;  

Msc. o Niemenczynie; 

PRZYMIOTNIK: niemenczyński.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: niemenczynianin, niemenczynianka.  

KOMENTARZ NORMATYWNY: Należy unikać formy rodzaju żeńskiego Niemenczyna. W języku młodzieży istnieje skrót: Niemka.

  1. pol. Mejszagoła – lit. Maišiagala 

ODMIANA:  

M. Mejszagoła;  

D. do Mejszagoły;  

C. ku Mejszagole;  

B. Mejszagołę,  

N. z Mejszagołą;  

Msc. o Mejszagole; 

PRZYMIOTNIK: mejszagolski.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: mejszagolanin, mejszagolanka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: W uzusie występują nazwy: Majszagoła, Maiszagoła, których nie należy używać.

  1. pol. Gałgi – lit. Galgiai

1. ODMIANA:  

M. Gałgi;  

D. do Gałg;  

C. ku Gałgom;  

B. Gałgi;

N. z Gałgami;  

Msc. o Gałgach; 

PRZYMIOTNIK: gałgijski/gałgiański

NAZWY MIESZKAŃCÓW: mieszkaniec / mieszkanka wsi Gałgi

KOMENTARZ NORMATYWNY: Możemy utworzyć nazwy mieszkańców: gałgianka, gałgianin, jednak są trudne do wymówienia. Zauważono w użyciu Galgi (ze zmiękczeniem spółgłoski „l”). Formę dopełniacza: do Gałgów można uznać za jedną z poprawnych.

  1. pol. Muchna – lit. Mukna

ODMIANA:  

M. Muchna;  

D. do Muchny;  

C. ku Muchnie;  

B. Muchnę;

N. z Muchną;  

Msc. o Muchnie; 

PRZYMIOTNIK: mucheński

NAZWY MIESZKAŃCÓW: muchnianin, muchnianka

KOMENTARZ NORMATYWNY: W uzusie istnieje forma: Muchna, z akcentem na ostatnią sylabę.

  1. pol. Ulita lit. Lyta

ODMIANA:  

M. Ulita;  

D. do Ulity;  

C. ku Ulicie;  

B. Ulitę;

N. z Ulitą;  

Msc. o Ulicie; 

PRZYMIOTNIK: ulicki.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: ulicianin, ulicianka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: Najczęściej jest używana forma litewska Lita, wymawiana przez ,,i‘‘, np. Jadę do Lity, mówię o Licie.

10. pol. Grygajcie – lit. Grigaičiai

ODMIANA:  

M. Grygajcie;  

D. do Grygajć;  

C. ku Grygajciom;  

B. Grygajcie,  

N. z Grygajciami;  

Msc. o Grygajciach; 

PRZYMIOTNIK: grygajski.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: grygajcianin, grygajcianka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: W uzusie występują nazwy, których należy unikać: Grygajci, do Grygajciów oraz przymiotnika grygajcki.

PODCASTY I GALERIE