Dla wszystkich tych, którzy przyzwyczaili się już do tekstów Marty Guśniowskiej, zabawnych, ciepłych baśni, poprzewracanych do góry nogami, „Ony” może być nie lada niespodzianką. Bo oto mamy baśń poetycką, liryczną – choć nie pozbawioną humoru – opowieść o życiu tytułowego Onego, którego poznajemy jako ośmiolatka, a rozstajemy się z Nim u schyłku jego niezwykłego żywota.
Pełna niespodziewanych zwrotów akcji inscenizacja Agnė Sunklodaitė i Jacka Malinowskiego, okraszona klimatyczną muzyką i scenografią autorstwa zadomowionych już w BTL litewskich artystów (Antanasa Jasenki i Giedrė Brazytė) to propozycja dla całej rodziny. Każdy, bez względu na wiek, odnajdzie w niej coś dla siebie – od zaskakujących przygód tytułowego bohatera, przez liczne zabawy słowem, aż po filozoficzną refleksję.
polsko-litewska współpraca Białostocki Teatr Lalek wielokrotnie współpracował z litewskimi reżyserami, scenografami czy kompozytorami, zarówno przy realizacji spektakli dla dzieci (m.in. „Robot i Motylek”, „Jak Matołusz poszedł szukać Olbrzyma), jak i dorosłych (np. „Medea, moja sympatia”).
,,Ponieważ dotychczasowa współpraca układała się nam bardzo dobrze, postanowiliśmy pójść o krok dalej. Poszerzyliśmy krąg twórców, z którymi współpracujemy o aktorów Wileńskiego Teatru Kameralnego. W ten sposób powstaje dwujęzyczny interaktywny spektakl „Ony”, który w warstwie językowej i wizualno-muzycznej będzie czytelny zarówno dla polskiej jak i litewskiej publiczności” – mówi Jacek Malinowski, pomysłodawca i współreżyser spektaklu.
Pierwsze wspólne próby czytane tekstu autorstwa Marty Guśniowskiej odbyły się pod koniec czerwca w Wilnie. Niedawno zespół BTL wrócił z kolejnych prób do spektaklu.
,,Atmosfera podczas prób w Wilnie jest niesamowita. We wzajemnych kontaktach używamy jednocześnie kilku języków – polskiego, litewskiego, angielskiego, a nawet rosyjskiego. Po obu stronach widać dużo życzliwości i chęci do stworzenia wspólnego spektaklu” – zauważa Łucja Grzeszczyk, aktorka Białostockiego Teatru Lalek.
,,W Białostockim Teatrze Lalek czuję się jak w domu – zwłaszcza w pracowni. Wszystko, co stoi na scenie, czym posługują się aktorzy podczas spektaklu – to nasze dzieło, moje i pracowni plastycznej. Razem zastanawiamy się jak wcielić w życie moje projekty, dyskutujemy nad pomysłami i wspólnie je udoskonalamy. Tekst „Ony” Marty Guśniowskiej jest bardzo plastyczny, dlatego nie chciałam, aby scenografia była jego wierną ilustracją. Jednocześnie dramat Guśniowskiej jest naszpikowany wieloma neologizmami i bez współpracy z pracownią trudno by było stworzyć scenografię odpowiadającą wszystkim niuansom językowym” – mówi Giedre Brazyte, litewska scenografka, absolwentka i wykładowca na Wydziale Scenografii ASP w Wilnie.
Podobne odczucia ma Antanas Jasenka, kompozytor muzyki. ,,Działanie, ruch, dźwięk i obraz na scenie muszą ze sobą współgrać, stanowić jedność. Ważne jednak, by muzyka nie stanowiła tła w spektaklu, lecz była równorzędnym bohaterem. Dlatego tak ważny jest udział kompozytora na każdym etapie tworzenia spektaklu – począwszy od prób czytanych tekstu, indywidualne rozmowy z reżyserami i scenografem, po próby gotowego spektaklu już na scenie”.
Deus Ex Machina
Pojęcie „Deus Ex Machina” jest nie tylko głęboko osadzone w scenariuszu spektaklu. To także tytuł projektu, w ramach którego oprócz spektaklu „Ony”, odbędą się spotkania z twórcami przedstawienia, wystawa zdjęć teatralnych wykonanych w technologii 3D oraz cykl zajęć edukacyjnych.
„Deux Ex Machina” to projekt skierowany zarówno do dzieci, młodzieży jak i dorosłych. Jego celem jest popularyzacja wiedzy na temat polskiej sztuki teatralnej i teatru lalek na Litwie, promocja polsko-litewskiej współpracy oraz aktywizacja społeczeństwa do większego uczestnictwa w kulturze. Jednak najważniejszym celem proponowanych przez nas działań będzie wyśmienita wspólna zabawa w rodzinnym gronie” – mówi Karolina Justyna Kumpiałowska, koordynator projektu.
Więcej informacji o projekcie „Deux Ex Machina” dostępnych jest na stronie www.deus-ex-machina.pl.
Projekt jest realizowany dzięki dotacji z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Organizatorzy: Białostocki Teatr Lalek
Partnerzy projektu: Instytut Polski w Wilnie, Wileński Teatr Kameralny, Państwowy Teatr Lalek w Kownie, Teatr Lalek w Kłajpedzie
SPEKTAKL Ony
na podstawie tekstu Marty Guśniowskiej
reżyseria: Agnė Sunklodaitė, Jacek Malinowski
scenografia: Giedrė Brazytė
muzyka: Antanas Jasenka
multimedia: Mantas Bardauskas
obsada: Łucja Grzeszczyk, Žaneta Gudaitienė, Ryszard Doliński, Tadas Gudaitis, Michał Jarmoszuk, Paulius Valaskevičius
Premierowe pokazy:
→ 11 listopada (sobota) godz. 12.00 – Wileński Teatr Kameralny (Litwa)
→ 12 listopada (niedziela) godz. 12.00 – Wileński Teatr Kameralny (Litwa)
→ 14 listopada (wtorek) godz. 10.00 – Teatr Lalek w Kownie (Litwa)
→ 15 listopada (środa) godz. 11.00 – Teatr Lalek w Kownie (Litwa)
→ 16 listopada (czwartek) godz. 11.00, godz. 14.00 – Teatr Dramatyczny w Kłajpedzie (Litwa)
→ 25 listopada (sobota) godz. 18.00 – Białostocki Teatr Lalek
→ 26 listopada (niedziela) godz. 17.00 – Białostocki Teatr Lalek
BIOGRAMY TWÓRCÓW SPEKTAKLU „ONY”
Marta Guśniowska (Polska) – dramaturg, prawdopodobnie najczęściej wystawiana polska autorka sztuk dla dzieci (do tej pory doczekała się ponad 50 realizacji scenicznych swych tekstów, także za granicą). Wielokrotna laureatka konkursów i wyróżnień. Odznaczona Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”.
Agnė Sunklodaitė (Litwa) – reżyserka, absolwentka Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru. Autorka sztuk i adaptacji tekstów, wierszy, kompozytorka. Wyreżyserowała ponad 20 spektakli dla dzieci i dorosłych na Litwie i za granicą. W latach 1997-2014 pracowała w Wileńskim Teatrze Kaistuoliu. Od 2014 r. dyrektor artystyczny i naczelny Teatru „Labaiteatras”.
Jacek Malinowski (Polska) – reżyser i scenarzysta, profesor zwyczajny na Wydziale Sztuki Lalkarskiej AT w Białymstoku. Od 2005 r. czynny zawodowo jako reżyser, pracował w wielu teatrach w kraju i za granicą (Węgry, Słowacja), w których zrealizował ponad 50 premier. Od 2012 r. dyrektor naczelny i artystyczny Białostockiego Teatru Lalek.
Giedrė Brazytė (Litwa) – scenograf, grafik, absolwentka i wykładowca ASP w Wilnie. Współpracuje z teatrami dramatycznymi i lalkowymi na Litwie, Słowacji i w Polsce. Stworzyła scenografię do ponad 40 spektakli, za które wielokrotnie była nagradzana. Jej prace scenograficzne były trzykrotnie prezentowane na Międzynarodowej Wystawie Scenografii Praskie Quadriennale.
Antanas Jasenka (Litwa) – jeden z najbardziej interesujących kompozytorów i artystów dźwięku współczesnej sceny litewskiej. Absolwent Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru; docent na Wydziale Nauk Społecznych, Sztuki i Przedmiotów Humanistycznych na Uniwersytecie Technicznym w Kownie (Litwa). Dotychczas skomponował muzykę do ponad 80 spektakli, pracując z teatrami z Litwy, Polski, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Łotwy i Grecji.
DZIAŁANIA DODATKOWE REALIZOWANE W RAMACH PROJEKTU „DEUS EX MACHINA”
„DEUS EX MACHINA” to interdyscyplinarny projekt, realizowany przez Białostocki Teatr Lalek we współpracy z 3 litewskim teatrami: Wileńskim Teatrem Kameralnym, Kowieńskim Teatrem Lalek oraz Teatrem Lalek w Kłajpedzie.
Oprócz pokazów interaktywnego spektaklu „ONY”, przygotowanego we współpracy Białostockiego Teatru Lalek i Wileńskiego Teatru Kameralnego, w ramach działań towarzyszących na Litwie odbędą się też:
wystawa zdjęć teatralnych w 3D ze spektakli realizowanych przez Białostocki Teatr Lalek, na podstawie tekstów Marty Guśniowskiej.
Dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii oraz interesującym fotografiom autorstwa uznanych fotografów teatralnych – Krzysztofa Bielińskiego i Bartka Warzechy, osoby oglądające wystawę poznają niezwykły, ciepły i barwny świat spektakli Białostockiego Teatru Lalek. W ramach ekspozycji zostanie pokazanych 20 fotografii z przedstawień będących w repertuarze Teatru w latach 2009-2016. Aby móc w pełni cieszyć się walorami zdjęć trójwymiarowych, widzowie otrzymają okulary 3D. Wystawę będzie można obejrzeć w Vilniaus Kamerinis Teatras w Wilnie, następnie Kauno Valstybinis Lėlių Teatras w Kownie oraz Klaipėdos Lėlių Teatras w Kłajpedzie. Na zakończenie projektu „Deus Ex Machina” fotografie będzie można również obejrzeć w Białymstoku.
polsko-litewskie spotkania artystyczne
Po premierowych pokazach publiczność zostanie zaproszona do udziału w spotkaniach z twórcami spektaklu „Ony”. Będzie to okazja do rozmowy na temat obejrzanego przedstawienia. Twórcy opowiedzą też jak wyglądała polsko-litewska współpraca przy realizacji spektaklu.
Cykl zajęć edukacyjnych, składający się z dwóch części: warsztatów plastycznych oraz gier i zabaw edukacyjnych. Wszystkie działania odnoszą się do spektaklu „Ony” autorstwa Marty Guśniowskiej.
Uczestnicy warsztatów plastycznych będą mogli m.in. stworzyć własną lalkę przy użyciu elementów wydrukowanych w technologii 3D. Podczas gier i zabaw edukacyjnych ułożą zaś wielkoformatowe puzzle oraz zagrają w specjalnie w tym celu wydrukowaną ogromną grę planszową. Ponadto każdy z uczestników działań edukacyjnych otrzyma upominek w postaci gry, aby kontynuować podróż po mapie wyobraźni także we własnym domu.
