Hołd oddano marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, którego serce spoczywa w grobie jego matki, w mauzoleum Matki i Serce Syna. Kwiaty złożono i światełka pamięci zapalono także w Kaplicy Powstańców Styczniowych, gdzie spoczywają szczątki 20 powstańców, w tym dwóch przywódców zrywu – Zygmunta Sierakowskiego i Konstantego Kalinowskiego, a także na Nowej Rossie, gdzie pochowano polskich i litewskich żołnierzy poległych w latach 1919-20 w walkach o Wilno.
W piątek na Rossie przedstawiciele ambasady Polski zakończyli siedmiodniową akcję, podczas której odwiedzili na Litwie blisko 60 miejsc pamięci narodowej.
„Wspólna historia polsko-litewska przez kilkaset lat spowodowała, że ziemia wileńska, Wileńszczyzna są miejscem, gdzie spoczęło wielu wybitnych przedstawicieli społeczności polskiej i litewskiej. Są to powstańcy dwóch zrywów, listopadowego i styczniowego, a także żołnierze walczący na frontach I i II wojny światowej, żołnierze Armii Krajowej” – wymienił w rozmowie z PAP charge d’affaires w ambasadzie RP Andrzej Dudziński.
Również w piątek polscy dyplomaci – wspólnie z harcerzami, młodzieżą szkolną, wilnianami – wzięli też udział w zapalaniu i rozstawianiu na grobach tysięcy zniczy.
W tym roku w ramach akcji „Światełko pamięci dla Rossy i Bernardynów”, organizowanej od 16 lat z inicjatywy Społecznego Komitetu Opieki na Starą Rossą (SKOnSR), zebrano blisko 15 tys. zniczy.
„Tradycyjnie najwięcej zniczy przekazują polskie szkoły. 2,4 tys. zniczy przekazała Fundacja +Pomoc Polakom na Wschodzie+ im. Jana Olszewskiego, Wydział Konsularny Ambasady RP w Wilnie przekazał blisko 2 tys.” – poinformował PAP Dariusz Lewicki ze Społecznego Komitetu. Zwrócił uwagę, że od kilku lat „w akcję angażują się też organizacje z Polski oraz szkoły litewskie”.
Cmentarz na Rossie został założony w 1801 roku i obejmuje ponad 10 hektarów. Wśród prawie 30 tys. nagrobków są groby: poety Władysława Syrokomli, architekta Antoniego Wiwulskiego, historyka i działacza politycznego Joachima Lelewela – nauczyciela Adama Mickiewicza, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, ojca Juliusza Słowackiego, dzieci Stanisława Moniuszki, profesorów Uniwersytetu Stefana Batorego, powstańców styczniowych.
Przeważają jednak groby zwykłych mieszczan, nad niektórymi wznoszą się prawdziwe dzieła sztuki. 263 z nich znajdują się na liście zabytków. Najsłynniejszy to wznoszący się ku niebu Czarny Anioł na Rossie – pomnik z brązu i labradorytu dłuta słynnego warszawskiego rzeźbiarza Leopolda Wasikowskiego, który jest wizytówką nekropolii.
