„Taka pozycja jest wyjątkowa na rynku wydawniczym w Polsce. Przedstawia ona losy Polaków mieszkających na Litwie w sposób bardziej krytyczny, niż to robią media” – tak portalowi zw.lt przedstawił książkę Lis.
„W Wilnie jestem już po raz piętnasty. Przyznam, że już w czasie swego pierwszego pobytu zostawiłem tutaj swoje serce” – powiedział do zebranych prof. Lis. „W moim przekonaniu, Polacy na Litwie – to moment niewygodny jak dla władz litewskich, tak i polskich. Jedni za wszelką cenę dążą do lituanizacji, nie licząc się z nikim i nie zważając na opinię międzynarodową. Inni zaś nie wiedzą, co z tymi Polakami zrobić. Zachowują jednak łączność – spotkania z miejscowymi Polakami są obowiązkowym punktem w trakcie każdej wizyty na Litwę. Przecież to tworzy wrażenie zainteresowania. Niestety, na tym często zainteresowanie się kończy. Szkoda, że żadnych konsekwencji nie powoduje łamanie Traktatu polsko-litewskiego o przyjaznych stosunkach z 1994 r. Tymczasem chodzi o 200-tysięczną społeczność. Nie chciałbym nigdy doświadczyć tego, czego każdy dzień doświadczają Polacy na Litwie. Nie chciałbym, aby z powodu przynależności narodowej ktoś mógłby odbierać mi własność, utrudniać znalezienie pracy czy dostęp do lekarza, pozbawiać możliwości nauki w języku ojczystym czy ograniczać możliwość wstąpienia na uczelnie wyższe.” – ubolewał profesor.
Wspomniał on też i o 450-tej rocznicy podpisania Unii Lubelskiej: „Nie zauważyłem tutaj żadnych przejawów uroczystych obchodów tego wydarzenia, chociaż tak wielu polityków przypomina o tym jako o wzorze dla Unii Europejskiej. W moim mieście Lublinie obchody są bardzo huczne.”
Swoje artykuły przedstawili wieloletni prezes Polskiego Stowarzyszenia Medycznego na Litwie Bronisława Siwicka oraz dr. Adam Chajewski. Siwicka w swoim artykule analizowała sytuację zdrowotną Wileńszczyzny, akcentując zamknięcie w 2003 r. szpitala Czerwonego Krzyża w Wilnie, co dotknęło ją osobiście. „Całe swoje życie lekarskie, czyli 40 lat pracowałam na rzecz mieszkańców powiatu wileńskiego. Chciałam, aby ten artykuł był obiektywny, sprawiedliwy, udany.” – wyjaśnia zw.lt autorka.
Dr. Adam Chajewski analizował działania polskich polityków w stosunku do Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. „Jestem przeciwnikiem tzw. poprawności politycznej. Uważam, że należy pisać prawdę nie manipulując cytatami. Ta książka była napisana zgodnie z tzw. norwidowską zasadą, czyli nie kłaniać się okolicznościom i nie zostawiać prawdy za drzwiami” – powiedział Chajewski w rozmowie z zw.lt.
Po prezentacji odbyła się dyskusja, w trakcie której czytelnicy przedstawili swoją opinię na temat trudności Polaków na Litwie. Dr. Chajewski sądzi, że była udana: „Rozziew głosów jest tym, czego od takich prezentacji oczekuję. Jeżeli ktoś mnie krytykuje, ale wyraża inną opinię, jest tym, czego potrzebuję. Być może źle się wyraziłem albo się nie zgadazam, albo mam złą opinię”. „Dyskusja pokazała, że istnienie wiele nierozwiązanych problemów. Mieszkańcy wyrazili swoje obawy co do tego, co ich oczekuje w przyszłości” – podsumowuje prof. Lis.
