Francuski film dokumentalny „Le charme des impossibilités” („Urok niemożliwości”) Nicolasa B. Vidala przedstawia okoliczności powstania „Kwartetu na koniec Czasu” Oliviera Messiaena na przełomie 1940/41 roku w hitlerowskim obozie jenieckim Stalag VIII A w Görlitz (dzisiaj w Polsce w Zgorzelcu na Dolnym Śląsku). Film przedstawia świadectwa osób zaangażowanych w wydarzenia: kompozytora Oliviera Messiaena, polskiego podchorążego Zdzisława Nardellego, po wojnie dyrektora Rozgłośni Krakowskiej Polskiego Radia i zasłużonego twórcy Teatru Polskiego Radia, trzech muzyków-wykonawców oraz innych jeńców francuskich. Film przedstawia powstawanie utworu na tle życia codziennego w obozie. W filmie, w koncertowym odtworzeniu wykonania dzieła Messiaena w słynnym klasztorze cystersów w Clairveaux w Szampanii, biorą udział wybitni soliści francuscy: skrzypek RégisPasquier, klarnecista Paul Meyer, wiolonczelista Roland Pidoux i pianista François-RenéDuchâble. Wprowadzenia do filmu dokona prof. Jerzy Stankiewicz, muzykolog i wiceprezes Oddziału Krakowskiego Związku Kompozytorów Polskich, badacz twórczości Oliviera Messiaena, przybyły do Wilna dzięki uprzejmości Urzędu Miasta Krakowa.
Olivier Messiaen (1908-1992), kompozytor francuski, twórca nowatorskich form w muzyce symfonicznej, organowej i fortepianowej. Eksperymentował m. in. z serializmem i swobodnym rytmem. Messaien na początku II wojny światowej Messiaen został powołany do Armii Francuskiej. Ze względu na słaby wzrok znalazł się w medycznych oddziałach pomocniczych. Pod Verdun dostał się do niewoli niemieckiej i trafił do obozu jenieckiego w Görlitz. W maju 1940 był uwięziony w Stalagu VIII A. Spotkał tam skrzypka, wiolonczelistę i klarnecistę – swoich współwięźniów. Napisał dla nich trio, które włączył wkrótce do kwartetu – był to „Quatuorpour la fin duTemps” („Kwartet na koniec Czasu”). Pierwsze wykonanie kwartetu miało miejsce w styczniu 1941 roku. Publiczność stanowili więźniowie i straż obozowa. Sam kompozytor wykonywał partię fortepianu na pianinie znajdującym się w bardzo złym stanie technicznym. Utwór ten jest uznawany za jedno z arcydzieł muzyki XX wieku. Tytuł utworu odnosi się do Apokalipsy. Rytm i harmonia są potraktowane w nim w sposób messiaenowski – a więc odbiegający od wcześniejszych i późniejszych ujęć.
17 listopada o godz. 16.00 w Muzeum Sztuki i Wzornictwa w Wilnie odbędzie się wykonanie „Kwartetu na koniec Czasu” Oliviera Messiaena. Utwór wykona trio fortepianowe Kaskados wraz z klarnecistą Antanasem Taločką. Organizatorem wydarzenia jest Litewska Filharmonia Narodowa.Spotkanie z prof. Jerzym Stankiewiczem i pokaz filmu odbędzie się 18 listopada, w godz.16-18.00 w siedzibie Instytutu Polskiego,wejście od skweru Sirvyda. Wstęp wolny. Film z polskimi napisami.
Słowo wstępne w języku polskim. Organizatorzy: Instytut Polski w Wilnie i Krakowski Oddział Związku Kompozytorów Polskich.Wsparcie Urząd Miasta Krakowa.
