Anna Kozłowska-Słupek, radca Wydziału Polityczno-Ekonomicznego Ambasady RP w Wilnie w imieniu Ambasador RP na Litwie przywitała wszystkich zebranych w uroczystości. „Jest to dokument symboliczny, ponieważ potwierdza tożsamość polską, jak również więzi z tym krajem. Dokument ten jest też obowiązkiem. Będąc na terenie Litwy, trudno nie wspomnieć o naszych Rodakach za wschodnimi granicami. Karta Polaka dla tych osób jest też często czymś jeszcze większym – nadzieją. Chciałabym Państwu także podziękować za pracę na rzecz kultywowania polskości. Relacje polsko-litewskie są obecnie bardzo dobre. Prawdą jest, że również dzięki Państwa zaangażowaniu te relacje są na takim wysokim poziomie” – powiedziała Kozłowska-Słupek.
Irmina Szmalec, II Sekretarz – Konsul RP, Kierownik Wydziału Konsularnego i Polonii Ambasady RP w Wilnie, podkreśliła, że wśród zebranych znalazły się osoby, które otrzymały Kartę Polaka po raz pierwszy, jak również ci, którzy złożyli wniosek o przedłużenie ważności dokumentu. Część zebranych aplikowała w większym gronie rodzinnym, a część pojedynczo. „Mam nadzieję, że ta Karta Polaka pozwoli na utrzymanie i pogłębianie więzi z Rzeczypospolitą Polską” – podkreśliła konsul.
Do tej pory na Litwie zostało wydanych ponad 10 tys. Kart Polaka. Według konsul Szmalec, w ciągu lat poziom zainteresowania utrzymuje się na podobnym poziomie.
„Zgłaszają się do nas młode osoby, które planują podjęcie studiów w Polsce, lecz często do nich dołączają członkowie rodziny. Często są to osoby starsze, dla których ten dokument jest takim symbolicznym potwierdzeniem polskiego pochodzenia. Właściwie jest to jedyny dokument, gdzie mogą zapisać swoje imię i nazwisko zgodnie z zasadami pisowni języka polskiego. Nawet w trakcie pandemii składano wiele próśb. Stanowi to liczbę około 20 wniosków tygodniowo. Osoby te zgłaszają się indywidualnie i otrzymują dokument osobiście, bez oddzielnej uroczystości” – dodała konsul.
Jak zauważyła, na początku pandemii był zauważalny wzrost zainteresowania Kartą Polaka, gdyż w przepisach epidemicznych był zapis, że osoby z takim dokumentem mogą bez przeszkód wjeżdżać do Polski. „Można powiedzieć, że w okresie epidemii dany dokument dawał dodatkowe uprawnienia” – uznała Szmalec.
Według przepisów, Kartę Polaka należy odebrać osobiście. Opracowywany jest jednak nowy system odbioru, który by pozwalał na inny sposób dostarczenia dokumenut. Nie można jednak jeszcze powiedzieć, jak będzie wyglądał, ani kiedy wejdzie w życie.
Karta Polaka – to dokument potwierdzający przynależność do narodu polskiego, który może być przyznany osobie nieposiadającej obywatelstwa polskiego albo zezwolenia na przebywanie na terenie Polski. Osoba posiadająca Kartę Polaka deklaruje przynależność do narodu polskiego, ale nigdy nie była obywatelem RP. Posiadacz Karty Polaka ma prawo do zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę oraz może wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach, co obywatele Polski. Ma też prawo do odbywania studiów oraz innych form kształcenia, a także uczestniczenia w badaniach naukowych, jak też prawo do korzystania z usług opieki zdrowotnej, do ulg w pociągach, prawo do darmowego zwiedzania muzeów w Polsce, czy pomocy Konsula w wypadku zagrożenia.
Aby otrzymać Kartę Polaka, należy przede wszystkim posiadać informacje o swoim polskim pochodzeniu, czyli otrzymać dokument, gdzie jest ono zaznaczone. Należy zgromadzić takie dokumenty. W przypadku obywateli Litwy nie jest to akurat trudne, gdyż wielu Polaków ma zapis o narodowości w dokumencie tożsamości, paszporcie starego typu czy metrykach urodzenia. Osoby, które nie mają zapisu o narodowości w takich dokumentach, szukają informacji w archiwach. Taka osoba powinna potwierdzić narodowość co najmniej jednego rodzica, dziadka lub obojga pradziadków. Następnie taka osoba składa deklarację przynależności do narodu polskiego. Taka osoba powinna przynajmniej na poziomie komunikatywnym znać język polski, tradycje, kulturę i obyczaje.