Premier Donald Tusk we wtorek na posiedzeniu rządu zaproponuje nazwisko kandydata na komisarza. Jak mówił w piątek, przeprowadził już w tej sprawie rozmowy z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen, a w połowie tygodnia omówi tę kwestię „w cztery oczy” z prezydentem Andrzejem Dudą. Tusk – jak zapowiedział – dzięki tej kandydaturze chce „uzyskać maksimum interesów dla Polski i maksimum wpływu na pracę całej KE”.
Poza Polską do tej pory kandydatów nie ogłosiły Belgia, Bułgaria, Cypr, Dania, Litwa, Portugalia, Rumunia i Włochy. Nie jest też jasne, czy ostatecznie kandydatem Luksemburga będzie centroprawicowy europoseł Christophe Hansen, ponieważ będący w rządzie socjaliści zabiegają o to, by na stanowisku komisarza pozostał ich polityk Nicholas Schmit, który bezskutecznie ubiegał się o stanowisko szefa KE.
Schmit nie byłby jedynym członkiem KE, który pozostałby w Brukseli na kolejne pięć lat. Takich osób może być co najmniej siedem, poczynając od samej przewodniczącej Ursuli von der Leyen. Przywódczyni będzie kierować KE drugą kadencję za zgodą rządu w Berlinie. Oznaczało to jednocześnie rezygnację gabinetu Olafa Scholza z nominowania własnego kandydata, chociaż niemiecka centroprawicowa partia CDU, której członkinią jest von der Leyen, zasiada obecnie w opozycji.
Była premierka Estonii Kaja Kallas będzie reprezentować Estonię w KE jako wysoka przedstawicielka UE ds. zagranicznych i obronnych.
Na wysłanie do Brukseli ponownie tej samej osoby zdecydowały się także: Łotwa – Ryga zaproponowała po raz trzeci obecnego wiceprzewodniczącego KE Valdisa Dombrovskisa, Słowacja – wysunęła po raz czwarty kandydaturę Marosza Szefcovicza, także dzisiaj pełniącego funkcję wiceprzewodniczącego KE, Francja – jej kandydatem jest ponownie Thierry Breton, Holandia – Wopke Hoekstra, Węgry – Olivier Varhelyi oraz Chorwacja – Dubravka Szuica.
Wiele stolic licząc na objęcie tek gospodarczych, które są uważane za najatrakcyjniejsze, wskazało na ekspertów w tej dziedzinie. Kandydat Irlandii Michael McGrath otrzymał propozycję przeniesienia się do Brukseli w czerwcu jeszcze jako minister finansów. Łotysz Dombrovskis i Francuz Breton – obaj z doświadczeniem w kierowaniu resortami finansów w swoich krajach, a w obecnej KE odpowiedzialni za sprawy ekonomiczne – będą zapewne również liczyć na utrzymanie ważnych tek z tego obszaru. Szwedzka kandydatka Jessika Roswall też ma doświadczenie w finansach oraz w polityce konsumenckiej.
Hiszpania wysyła do KE wicepremierkę i ministerkę ds. ekologii Teresę Riberę obstawiając, że Hiszpanka obejmie nadzór nad transformacją energetyczną i polityką klimatyczną w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Zbliżone oczekiwania ma też Praga, która wskazała na dotychczasowego ministra ds. energii Jozefa Sikelę. Ribera i Sikela mają doświadczenie i są już znani w Brukseli, przewodniczyli bowiem pracom ministrów z krajów członkowskich w czasie przewodnictwa swoich krajów w Radzie UE. Prezydencja Czech przypadła na drugą połowę 2022 r., Hiszpanii – drugą połowę 2023 r., a więc w okresie, gdy dyskutowane były sankcje energetyczne na Rosję i konsekwencje kryzysu energetycznego.
Kwestia wyboru kandydata na komisarza jest przedmiotem sporu kompetencyjnego w Litwie, gdzie podobnie jak w Polsce, kandydata wskazuje premier, ale przed posłaniem nazwiska do Brukseli musi ono uzyskać poparcie zarówno prezydenta, jaki i parlamentu. Już pod koniec czerwca lider Europejskiej Partii Ludowej Manfred Weber oświadczył we wpisie w serwisie X, że obecny minister spraw zagranicznych Litwy i jednocześnie jego partyjny kolega Gabrielius Landsbergis ma „niezbędne umiejętności”, by być komisarzem. Na tę nominację nie wyraża jednak zgody prezydent Gitanas Nauseda, który chce, by Wilno wskazało osobę z doświadczeniem ekonomicznym, by Litwa mogła zabiegać o tekę komisarza odpowiedzialnego za gospodarkę.
Trudności ze wskazaniem kandydata będzie miała Bułgaria, która szykuje się do siódmych od 2021 r. przedterminowych wyborów w kraju, a premierka Gorica Kożarewa sprawuje swój urząd jedynie tymczasowo. W Belgii po wyborach w czerwcu także trwają rozmowy koalicyjne.
Von der Leyen oczekuje, że stolice zgłoszą swoich kandydatów do końca sierpnia. To ona zdecyduje o podziale tek; następnie kandydaci na komisarzy będą musieli zdobyć aprobatę europosłów na wysłuchaniach w Parlamencie Europejskim. KE w nowym składzie ostatecznie zatwierdzi izba w głosowaniu.
