Uroczystości otwarcia placówki odbywają się w 82. rocznicę sowieckiej napaści na Polskę i w Światowym Dniu Sybiraka. Biorą w nich udział m.in. prezydent RP Andrzej Duda, szef resortu kultury Piotr Gliński, władze Białegostoku oraz Sybiracy.
Muzeum Pamięci Sybiru (MPS) powołane zostało cztery lata temu jako miejska placówka kultury. Wówczas jeszcze w przejściowej lokalizacji w centrum Białegostoku. Jego docelowa siedziba powstała pod koniec 2019 roku na terenie starych wojskowych magazynów przy ul. Węglowej.
MPS to trzykondygnacyjny kompleks o powierzchni 5,5 tys. mkw., na który – oprócz dawnych magazynów – składa się też nowy obiekt.
Główną częścią muzeum jest stała ekspozycja, która przedstawia historię polskiej obecności na Syberii – od carskich zsyłek w głąb Rosji, po represje i zbrodnie sowieckie, w tym deportacje na Wschód.
Oddzielnym miejscem w muzeum jest „Memoriał Katyński”. Działa tam też księgarnia, restauracja, jest miejsce na wystawy czasowe.
Stan surowy obiektu kosztował 37 mln zł, z czego z ministerstwa pochodziło 9,4 mln zł. Samo muzeum otrzymało też z MKiDN, z unijnego programu Infrastruktura i Środowisko, 6,8 mln zł na wykonanie wystawy stałej i wyposażenie placówki.
Przy muzeum stoi pomnik upamiętniający Bohaterskie Matki Sybiraczki – to pomysł miejscowego oddziału Związku Sybiraków i kolejne w Białymstoku miejsce upamiętnienia osób wywiezionych na Wschód. Takim miejscem jest też Grób Nieznanego Sybiraka – pomnik powstały pod koniec lat 90. ubiegłego wieku.
