Wizyta odbywa się na zaproszenie prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana, z którym Paszinian spotka się w pałacu Dolmabahçe w Stambule. Informację tę potwierdził turecki urząd prezydencki.
Stosunki pełne napięć
Armenia i Turcja nie utrzymują oficjalnych stosunków dyplomatycznych, a ich wspólna granica pozostaje zamknięta od lat 90. XX wieku. Główną przyczyną napięć są masowe mordy Ormian w Imperium Osmańskim w czasie I wojny światowej, które Armenia uznaje za ludobójstwo – czemu Turcja stanowczo się sprzeciwia.
Dodatkowym źródłem konfliktu są bliskie relacje Ankary z Azerbejdżanem, zwłaszcza w kontekście długoletniego sporu o Górski Karabach.
Przełomowe rozmowy?
Według przewodniczącego parlamentu Armenii Alena Simoniana, spotkanie Pasziniana z Erdoğanem ma ogromne znaczenie:
„To historyczna wizyta, ponieważ po raz pierwszy przywódca Armenii odwiedza Turcję na tak wysokim szczeblu. Omawiane będą wszystkie kluczowe kwestie regionalne.”
Simonian zaznaczył, że ryzyko nowej wojny z Azerbejdżanem obecnie jest minimalne, a wizyta premiera w Turcji może jeszcze bardziej je ograniczyć.
Z kolei przedstawiciel armeńskiego MSZ w rozmowie z agencją AFP ujawnił, że jednym z tematów będzie omówienie perspektywy podpisania kompleksowego traktatu pokojowego między Armenią a Azerbejdżanem, a także skutki napięć między Iranem a Izraelem w regionie.
Dwa fronty dyplomatyczne
W przeddzień wizyty Pasziniana, prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew także odwiedził Turcję i spotkał się z Erdoğanem. Obaj przywódcy podkreślili wagę azerbejdżańsko-tureckiego sojuszu, który – jak zaznaczył Alijew – ma znaczenie nie tylko regionalne, ale i globalne.
Prezydent Erdoğan zadeklarował również, że popiera budowę trwałego pokoju między Azerbejdżanem a Armenią.
Kontrowersje w Armenii
Premier Paszinian aktywnie działa na rzecz normalizacji stosunków z Ankarą i Baku. Na początku roku zapowiedział, że Armenia zawiesi międzynarodową kampanię na rzecz uznania ludobójstwa Ormian z 1915 roku, co zostało odebrane jako ustępstwo wobec Turcji i wywołało fala krytyki w kraju.
Odwilż w relacjach
Warto przypomnieć, że Paszinian odwiedził Turcję również w 2023 roku, podczas inauguracji kolejnej kadencji prezydenckiej Erdoğana. Był wówczas jednym z pierwszych zagranicznych liderów, którzy złożyli gratulacje.
Oba kraje od 2021 roku prowadzą oficjalny dialog w celu unormowania relacji. W 2022 roku wznowiono komercyjne loty między Armenią a Turcją. Wcześniejsza próba otwarcia granicy w 2009 roku zakończyła się niepowodzeniem – Erywań nigdy nie ratyfikował podpisanego porozumienia, a w 2018 roku oficjalnie je anulował.
