Z tej okazji prezydent Gitanas Nausėda spotkał się w godzinach porannych z liderką białoruskiej opozycji Światłaną Cichanouską. Po południu minister spraw zagranicznych Gabrielius Landsbergis i S. Cichanouska oddadzą hołd bojownikom o wolność Białorusi na cmentarzu na Rossie w Wilnie.
W kaplicy, w której pochowani zostali uczestnicy powstania 1863 r. i ich przywódca Konstanty Kalinowski zostanie złożony wieniec. Złożone zostaną również kwiaty na grobie białoruskiego polityka, działacza społecznego, premiera Białoruskiej Republiki Ludowej, uważanego za „ojca” niepodległej Białorusi Antona Łuckiewicza oraz na grobie jego brata Iwana.
Następnie planowany jest przejazd kolumny samochodów udekorowanych białoruskimi flagami narodowymi z cmentarza na Rossie na plac Łukiszki. Na placu odbędą się przemówienia litewskich i białoruskich polityków, akcja Teatru Grodzieńskiego „Koło Solidarności”.
Uczestnicy akcji planują także wizytę pod ambasadą Białorusi w Wilnie. Chcą tam zapalić znicze, zostawić listy, wiersze dzieci, rysunki związane z więźniami politycznymi na Białorusi.
Profesor Jury Chadyka, białoruski polityk, działacz Białoruskiego Frontu Ludowego powiedział Polskiemu Radiu, że proklamowanie 25 marca 1918 roku Białoruskiej Republiki Ludowej było wydarzeniem historycznym. „Po raz pierwszy po okresie kolonizacji Białorusi nasi przodkowie powiedzieli głośno o potrzebie istnienia niezależnej i demokratycznej Bialorusi. To było bardzo ważne wydarzenie, które z upływem czasu robi się tylko coraz bardziej aktualne”. Obecne białoruskie władze nie uznają tej daty za święto narodu białoruskiego.
Powstanie Białoruskiej Republiki Ludowej zostało ogłoszone 9 marca 1918 roku, zaś jej niepodległość – 25 marca tegoż roku.
Byt polityczny, którego powstanie ogłosił Komitet Wykonawczy Rady I Zjazdu Wszechbiałoruskiego w dniu 9 marca 1918 roku w Mińsku w warunkach tymczasowej okupacji centralnej części ziem białoruskich przez wojska niemieckie nie wytrzymał próby czasu. Tworzące się zalążki Białoruskiej Republiki Ludowej nie zdołały rozwinąć się w niepodległe i uznane państwo.
Na podstawie traktatu pokojowego zawartego 18 marca 1921 roku w Rydze, Polska i Rosja Radziecka dokonały podziału ziem, do których Białoruska Republika Ludowa rościła sobie pretensje, i ustaliły wspólną granicę, zaś Rzeczpospolita Polska uznała Białoruską Socjalistyczną Republikę Sowiecką. Dnia 15 marca 1923 roku Rada Ambasadorów uznała granice Polski ze Związkiem Radzieckim i Litwą, a w związku ze zmniejszeniem się ryzyka wybuchu wojny z Polską, rząd litewski przestał wspierać przebywający w Kownie rząd BRL.
25 marca to nie jedyny Dzień Niepodległości obchodzony przez Białorusinów
Pierwotnie mianem tym nazywano dzień 27 lipca, tj. rocznicę ogłoszenia przez Sąd Najwyższy Białorusi w 1990 r. suwerenności od Związku Radzieckiego, jednak antyrosyjski charakter tej rocznicy sprawił, że w roku 1996 r., w forsowanym przez prezydenta Łukaszenkę referendum, Białorusini podjęli decyzję o zmianie daty na 3 lipca – dla upamiętnienia wyzwolenia terytorium Białorusi przez Armię Czerwoną spod okupacji Niemiec w 1944 roku.
3 lipca było obchodzone w Białoruskiej SSR, ale jako zwykła rocznica, a nie jako wielkie święto państwowe. Taki status nadał mu dopiero Łukaszenka. Po dojściu do władzy zaczął sukcesywnie rugować z przestrzeni publicznej wszelkie symbole wiążące się białoruską niepodległością i krótką jej historią. Zamienił flagę biało-czerwono-białą na czerwono-zieloną, nawiązującą do tej z czasów ZSRR i zmodernizowane neo-sowieckie godło. Drażniło go również ustanowione po 1991 r. święto niepodległości 27 lipca.Tymczasem fundamentem kariery politycznej Łukaszenki i jego polityki było hasło: będzie jak w ZSRR, tylko lepiej i po naszemu. Prezydent już wtedy nazywał czczenie oderwania od ZSRR „faszystowskim świętem”, a rozwijająca się rządowa propaganda grała bardzo silnym sentymentem za „starymi czasami”.
Zarówno 27 lipca, jak i Dzień Wolności, czyli 25 marca są zaciekle zwalczane przez Łukaszenkę. Te daty nawiązują do faktycznego uzyskania przez Białoruś suwerenności.
Polskieradio.pl, wikipedia, politykaglobalna.pl, BNS
