Święty Mikołaj właściwie Mikołaj z Myry był biskupem, który żył w IV wieku w Myrze, starożytnym mieście położonym na terenie dzisiejszej Turcji. Mikołaj był znany z hojności i troski o ubogich, szczególnie dzieci. Przypisuje mu się liczne cudowne wydarzenia, w tym pomoc ubogim rodzinom oraz dokonywanie cudów uzdrowienia. Jego życie stało się inspiracją dla wielu tradycji związanych z wręczaniem prezentów i obdarowywaniem potrzebujących.
Jednym z najbardziej znanych czynów Mikołaja była pomoc trzem córkom pewnego ubogiego człowieka. Aby uratować je przed sprzedażą do niewoli, Mikołaj rzucił przez okno worek z pieniędzmi, które trafiły do ich ojca i umożliwiły córkom zamążpójście. Historia ta stała się podstawą wielu legend i wierzeń, a także wpłynęła na późniejsze tradycje wręczania prezentów w okresie świątecznym.
Tego dnia w szkołach Mikołajki mają charakter bardziej formalny. Często organizowane są spotkania z Mikołajem, który przynosi paczki pełne słodyczy, a dzieci przygotowują wierszyki lub piosenki, które prezentują w zamian za upominki. Ponadto, w tradycji polskiej Mikołajki mają również charakter przygotowań do Świąt Bożego Narodzenia – jest to czas, kiedy można już poczuć atmosferę świąt, a dzieci zaczynają liczyć dni do Bożego Narodzenia.
Mikołajki obchodzone są nie tylko w Polsce i na Litwie, ale także w wielu innych krajach, gdzie mają różne formy i tradycje. W Niemczech, Austrii czy Holandii 6 grudnia to dzień, w którym dzieci otrzymują drobne prezenty od Świętego Mikołaja. W krajach anglosaskich, takich jak Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone, bardziej powszechne jest obchodzenie Święta Bożego Narodzenia, a Mikołaj, znany tam jako Santa Claus, przynosi prezenty dopiero w Wigilię.
W krajach takich jak Holandia i Belgia, Święty Mikołaj (Sinterklaas) przybywa do miast już pod koniec listopada, a jego wizyta wiąże się z licznymi festiwalami i procesjami. W Holandii dzieci zostawiają buty przed kominkiem, licząc na to, że Święty Mikołaj włoży do nich drobne podarunki.
6 grudnia stanowi swoisty początek świątecznego okresu. Choć w wielu krajach głównym dniem obdarowywania prezentami jest 24 grudnia, to Mikołajki wprowadzają nas w klimat świąt i skłaniają do refleksji nad tym, jak ważne są gesty dobroci i hojności wobec innych. W tym dniu szczególną rolę odgrywa także pamięć o tych, którzy są w potrzebie, co jest jednym z najważniejszych przesłań, jakie pozostawił nam Święty Mikołaj.
