Badanie, które zostało przeprowadzone pod koniec ubiegłego roku, pokazuje, że 34% respondentów nie uznaje za przemoc sytuacji, w której dziecko dostaje po uszach za nieposłuszeństwo, a 35% nie miało jasno wyrobionej opinii w tej sprawie. W 2023 roku takich osób było 35%, a w 2022 roku – 42%.
Ankietowani uznali, że rodzice, którzy podnoszą i potrząsają dzieckiem w sklepie, będącym w silnym wzburzeniu, traktują tę sytuację jako nieprzemocową – taką opinię wyraziło 45% respondentów. W 2023 roku było to 42%, a w 2022 – 47%.
Zapytani, czy stosowanie kar fizycznych wobec dziecka za nieposłuszeństwo lub niewłaściwe zachowanie to przemoc, 45% badanych stwierdziło, że zależy to od konkretnej sytuacji, a część zgodziła się na traktowanie takich kar jako „metody wychowawczej”.
W ciągu trzech lat liczba osób usprawiedliwiających stosowanie kar fizycznych spadła z 58% do 45%.
Nie tylko przemoc fizyczna
Wyniki badania pokazują, że przemoc fizyczną jako przemoc częściej klasyfikowały kobiety oraz osoby z wyższym wykształceniem i wyższymi dochodami, podczas gdy więcej mężczyzn oraz starszych respondentów uważało ją za metodę wychowawczą, gotowych usprawiedliwić stosowanie kar fizycznych w niektórych sytuacjach.
Dyrektor Państwowej Służby Ochrony Praw Dziecka i Adopcji, Ilma Skuodienė, podkreśla, że istnieją także inne formy przemocy, które również dotykają dzieci, a te doświadczenia mają ogromny wpływ na ich samopoczucie, rozwój i przyszłość.
„Dane statystyczne, które analizujemy, pokazują, że liczba dzieci, które co roku doświadczają przemocy nie tylko fizycznej, ale i innych form przemocy, rośnie lub pozostaje na stabilnie wysokim poziomie. Co roku kilkaset dzieci doświadcza zaniedbania, przemocy psychologicznej i seksualnej” – mówi Skuodienė w komunikacie prasowym.
Pytanie, czy sytuacja, gdy rodzice nazywają swojego nastoletniego syna, który wrócił do domu po północy, „łajdakiem” oraz dodają, że „z ciebie nic dobrego nie wyrośnie”, to przemoc, odpowiedziało prawie 50% respondentów w 2023 roku, podobnie jak w 2022 roku.
Nowe wyniki badania pokazują, że poprawiło się społeczne zrozumienie zaniedbania dziecka – w ubiegłym roku 36% respondentów uznało, że sytuacja, gdy rodzice nie prowadzą dziecka do placówek medycznych i nie sprawdzają jego stanu zdrowia, nie jest przemocą lub miało wątpliwości co do takiej oceny. W 2023 roku było to 40%, a w 2022 roku 48%.
W jednym z opisanych w badaniu przypadków, kiedy sąsiedzi zauważyli, że dziecko bawi się na podwórku do późna w ubraniu, które nie pasuje do pory roku, a z niego wydobywa się nieprzyjemny zapach, 34% respondentów nie uznało tego za przemoc lub nie miało jednoznacznej odpowiedzi. W 2023 roku było to 37%, a w 2022 roku 42% ankietowanych.
Przemoc zarówno w rodzinach żyjących razem, jak i po rozwodach
Obrońcy praw dziecka podkreślają, że emocjonalne i psychiczne zdrowie dziecka jest także uzależnione od harmonijnej komunikacji między rodzicami, ich starań o porozumienie się w kwestiach wychowania dziecka i chęci współpracy w szukaniu pokojowych rozwiązań.
W badaniu zapytano, czy sytuacja, gdy po rozwodzie rodzice ograniczają dziecku możliwość kontaktu z tym rodzicem, z którym nie mieszka, może być uznana za przemoc. W 2023 roku 34% respondentów nie uznało tego za przemoc lub pozostało neutralnych w tej sprawie, podobnie jak w 2022 roku (35%).
W przypadku sytuacji, w której rodzice zmuszają dziecko do wyboru, z którym z rodziców chce mieszkać, 33% badanych w 2023 roku uznało to za przemoc lub nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi, a w 2022 roku było to 41%.
Z kolei, gdy rodzice podczas snu dziecka zaczynają kłótnie, które kończą się bójką, 31% badanych w nowym badaniu uznało to za przemoc lub miało wątpliwości. W 2023 roku było to 33%, a w 2022 roku 35%.
Na podstawie wyników badania obrońcy praw dziecka zauważają, że łatwiej byłoby zidentyfikować przypadki, w których dziecko mogło doświadczyć przemocy, jeśli społeczeństwo lepiej rozpoznawałoby przemoc i starało się zgłaszać takie przypadki obrońcom praw dziecka.
W ciągu ostatnich kilku lat wynik w skali dziesięciostopniowej, gdzie liczba 10 oznacza pewność, że osoba „na pewno zgłosi”, pozostał stabilny i wynosi około siedmiu punktów.
Badanie zostało przeprowadzone przez firmę „Spinter tyrimai” w dniach 28 października – 25 listopada 2024 roku na zlecenie Służby Ochrony Praw Dziecka i Adopcji. Wzięło w nim udział 1009 respondentów.
