Jak powiedział rzecznik Litewskiej Służby Hydrometeorologicznej (LHMT) Gytis Valaika, dziesięć z ostatnich jedenastu miesięcy było cieplejszych niż średnia z lat 1991–2020.
„Jeśli druga połowa grudnia nie będzie bardzo zimna, to średnia roczna temperatura w 2024 roku w Litwie wyniesie wstępnie 9,3°C, co jest o 1,9°C wyższe niż norma z lat 1991–2020” – powiedział Valaika.
Dotychczas najcieplejszy był rok 2020, kiedy średnia temperatura roczna w Litwie wyniosła 9,2°C.
Jak zaznaczył Donatas Valiukas, szef działu Klimatu i Badań LHMT, rok 2024 zaczął się stosunkowo zimnym styczniem, który był chłodniejszy niż średnia z lat 1991–2020, jednak wszystkie pozostałe miesiące były cieplejsze.
Pomimo że grudzień jeszcze się nie zakończył, istnieje duże prawdopodobieństwo, że także ten miesiąc będzie cieplejszy.
Wiosna tego roku była najcieplejsza w historii nowoczesnych pomiarów meteorologicznych (od 1961 roku), a dane z Wilna wskazują, że była to najcieplejsza wiosna od niemal 250 lat.
„Ponadto we wrześniu odnotowano najcieplejszy wrzesień w historii pomiarów. Miesiąc był tak ciepły, jak prawdziwe lato. Meteorologiczne lato zakończyło się dopiero pod koniec września” – powiedział Valaika.
W tym roku pobito również 18 rekordów najwyższej temperatury dnia. W ubiegłym roku było ich 16, w 2022 roku – 13, a w 2021 roku – 6.
Naukowcy twierdzą, że w miarę ocieplania, zaburzają się ustalone modele klimatyczne i cykl wodny, a ekstremalne zjawiska pogodowe stają się coraz częstsze i silniejsze.
Na Litwie również wystąpiły takie zjawiska. W lipcu w Szawlach powstał potężny wir, a pod koniec tego samego miesiąca w całym kraju spadły duże opady deszczu, wystąpiły silne porywy wiatru, a ponad 160 tys. osób zostało pozbawionych prądu.
Naukowcy z „Copernicus” wskazali, że kolejny rok rozpocznie się prawdopodobnie rekordową temperaturą powietrza i że ta sytuacja może utrzymać się przez kilka następnych miesięcy.
Jak zauważył Gytis Valaika, bardzo prawdopodobne jest, że również w przyszłym roku temperatura na Litwie będzie wyższa niż średnia, ponieważ globalna temperatura pozostaje bardzo wysoka.
„Wysoka temperatura jest w dużej mierze wynikiem cieplejszych niż przeciętnie oceanów, które nie ochłodzą się szybko, ponieważ zgromadziły dużo ciepła, co będzie miało duży wpływ na temperaturę na świecie, a tym samym również w Litwie” – powiedział Valaika.
Donatas Valiukas dodał, że bardzo prawdopodobne jest, że rok 2024 będzie najcieplejszy na świecie, a globalna temperatura po raz pierwszy przekroczy próg 1,5°C w porównaniu do okresu przedindustrialnego.
W Litwie dni zimowe są coraz rzadsze, a pokrywa śnieżna nie utrzymuje się przez dłuższy czas. Bezpieczny lód na jeziorach występuje przez krótki czas lub wcale nie osiąga odpowiedniej grubości. Wiosną zaczynają się wcześniej wylewy wód.
„Latem coraz częściej występują lokalne silne ulewy, kiedy w ciągu kilku godzin w dość niewielkim obszarze może spaść norma opadów za pół miesiąca lub nawet więcej. Równocześnie wzrasta susza. W tej chwili w części kraju w głębszych warstwach gleby brakuje wilgoci. W niektórych miejscach ludzie zgłaszają bardzo niski poziom wody w studniach lub zmniejszone znane strumienie, jeziora” – opowiadał specjalista.
