Radar Wileński: Jak odmienić nazwy miejscowości z okręgu wileńskiego?

Fot. crsntdesign/Pixabay

Dla osób posługujących się językiem polskim niektóre nazwy miejscowości w okręgu wileńskim sprawiają problemy poprawnościowe. Chciałabym zwrócić uwagę na te, w których zwykle pojawiają się błędy w odmianie. Problemem jest też utworzenie poprawnego przymiotnika i określenia mieszkańców. Poniżej przedstawiam poprawną odmianę 10 miejscowości z Wileńszczyzny. Polskie odpowiedniki oficjalnych nazw litewskich
sprawdziłam w dostępnych w internecie źródłach, m.in. w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” wydanym w latach 1880–1902 w Warszawie. (http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/).

1. pol. Niemież – lit. Nemėžis

ODMIANA:

M. Niemież;

D. do Niemieża

C. ku Niemieżowi

B. Niemież

N. z Niemieżem

Msc. o Niemieżu

PRZYMIOTNIK: niemieski.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: niemieżanin, niemieżanka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: Występuje problem z odmianą w dopełniaczu, ponieważ wielu mieszkańców tej miejscowości używa formy do Niemieżu lub do Niemieży lub tworzy zdania: jadę w Niemież, jadę na Niemież. W użyciu można spotkać litewską nazwę Nemėžis, np.: jadę do Nemėžisa, jestem w Nemėžise. Mówiąc po polsku, takich form odmiany należy unikać.

2. pol. Rudomino – lit. Rudamina

ODMIANA:

M. Rudomino

D. do Rudomina

C. ku Rudominu

B. Rudomino

N. z Rudominem

Msc. o Rudominie

PRZYMIOTNIK: rudomiński.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: rudominianin, rudominianka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: Występuje problem z określeniem rodzaju, ponieważ wielu używa rodzaju żeńskiego na wzór języka litewskiego, np. jadę do Rudaminy (zamiast do Rudomina).

3. pol. Skojdziszki blp. – lit. Skaidiškės blp.

ODMIANA:

M. Skojdziszki

D. do Skojdziszek

C. ku Skojdziszkom

B. Skojdziszki

N. z Skojdziszkami

Msc. o Skojdziszkach

PRZYMIOTNIK: skojdziszski.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: skojdziszczanin, skojdziszczanka

KOMENTARZ NORMATYWNY: W użyciu występuje forma z języka litewskiego Skajdziszki. Należy unikać form gwarowych: jadę w Skojdziszki, Skajdziszki.

4. pol. Rukojnie blp. – lit. Rukainiai blp.

ODMIANA:

M. Rukojnie

D. do Rukojń

C. ku Rukojniom

B. Rukojnie

N. z Rukojniami

Msc. o Rukojniach

PRZYMIOTNIK: rukojniański.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: rukojnianin, rukojnianka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: W użyciu występuje forma Rukojni, której należy unikać. Należy unikać niepoprawnych końcówek w dopełniaczu: jadę do Rukojniów, Rukojni (poprawna forma dopełniacza – Rukojń).

5. pol. Tołkaciszki – lit. Talkotiškės

ODMIANA:

M. Tołkaciszki

D. do Tołkaciszek

C. ku Tołkaciszkom

B. Tołkaciszki

N. z Tołkaciszkami

Msc. o Tołkaciszkach

PRZYMIOTNIK: tołkaciski.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: tołkaciszczanin, tołkaciszczanka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: W użyciu występują formy: Tałkaciszki, Tałkatiszki, Tałkotiszki, które są niepoprawne.

6. pol. Ogrodniki– lit. Daržininkai

ODMIANA:

M. Ogrodniki

D. do Ogrodnik (lub Ogrodników)

C. ku Ogrodnikom

B. Ogrodniki

N. z Ogrodnikami

Msc. o Ogrodnikach

PRZYMIOTNIK: ogrodnicki.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: ogrodniczanin, ogrodniczanka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: W użyciu występują formy z języka litewskiego z polskim zakończeniem Darżininki oraz w języku młodzieży znana jest skrócona forma Darży. W języku polskim przyjęto nazwę miejscowości z rdzeniem polskim – Ogrodniki.

7. pol. Szumsk– lit. Šumskas

ODMIANA:

M. Szumsk

D. do Szumska

C. ku Szumskowi

B. Szumsk

N. z Szumskiem

Msc. o Szumsku

PRZYMIOTNIK: szumski.

NAZWY MIESZKAŃCÓW: szumszczanin, szumszczanka.

KOMENTARZ NORMATYWNY: Należy unikać formy: jadę w Szumsk (do Szumska).

8. pol. Kowalczuki – lit. Kalveliai