Co to jest wsparcie? Czy każdy człowiek mógłby wspierać bliźniego ceną swego życia?
Wsparcie to działanie lub zachowanie mające na celu pomoc dla kogoś w trudnej sytuacji życiowej lub osiągnięciu określonego celu. Może to obejmować zarówno wsparcie emocjonalne, jak i materialne. Wsparcie może przejawiać się na wiele różnych sposobów, w tym przez udzielanie rady, słuchanie, pomaganie w wykonywaniu codziennych zadań i wiele innych. Mówiąc o wsparciu, warto jest odwołać się do życiorysu historyka, wielkiego intelektualisty Jerzego Ordy. To właśnie temu działaczowi społecznemu jest poświęcony film ,,Jerzy Orda. Anarchista według świętego Augustyna.”, którego reżyserką jest Dovilė Gasiunaitė. On sam jeszcze w okresie międzywojennym nazwał siebie „anarchistą w duchu św. Augustyna”, a św. Augustyn ten anarchizm zamknął w bardzo krótkiej zasadzie: „Kochaj i rób co chcesz”.
Upamiętniono Jerzego Ordę, ponieważ był człowiekiem, który posiadał wielkie serce i w tak trudnych czasach potrafił zawsze obronić swoją niezależność, działać zgodnie z nakazami sumienia, choć płacił za to ogromną cenę. Czasem głośno protestując, czasem cicho, lecz stanowczo stojąc przy swoim, pozostawał wiernym prawdzie. Wspólnie z Janiną Zagała w czasie Holokaustu uratowali 3 dzieci żydowskiego pochodzenia. Było to ogromnym narażeniem życia. Im udało się uratować: miesięcznego Józefa Vilhelma, trzechletniego Benjamina Gabaj i jego siostrę czterolatkę Renatę Gabaj. Jedyny Józef ze swego wyglądu nie był podobny do Żyda, bo miał światłe włosy i równy, malutki nos. Jednak o Benjaminie i Renacie od razu można było powiedzieć kim są. Właśnie to utrudniało w pomocy tym dzieciom.
26 września 2023 roku w muzeum Historii Żydów im. Gaona Wileńskiego odbyła się uroczystość odznaczenia Krzyżem za ratowanie ginących osób, które w czasie Holokaustu ratowały Żydów. Właśnie wspomniano wtedy i Jerzego Ordę. Uczniowie klas III gimnazjum im. Św. Jana Pawła w Wilnie odwiedzili muzeum w ramach projektu ,,Przeszłość buduje przyszłość – Sąsiedzi równych praw.”.
Uczniowie zostali pod ogromnym wrażeniem od dyskusji ocalałych osób i obejrzanego filmu, zrozumieli jak ważne jest wsparcie innej osoby w trudnej dla niej chwili. Na uroczystości był obecny Paweł Zienowicz, który jest dzieckiem uratowanego przez Jerzego Ordę Żyda. Wspomina on, że jego ojciec zawsze nazywał Jerzego ,,tatusiem”, chociaż nie był on jego biologicznym ojcem. To nam ukazuje na wielki szacunek do Jerzego, gdyż widzimy, że uratowane przez niego osoby cenią go i są mu wdzięczni. Paweł uważa, że ten temat jest bolesny dla wszystkich Żydów, ale to ich łączy:” O tym rozmawialiśmy w domu, ale o trudnych rzeczach raczej w rodzinach się nie mówi, ale problem zawsze zbliża. Jesteśmy jedną rodziną, którą łączy jedna pamięć.”
Z filmu wynika, że Jerzy Orda był też wspaniałym archiwistą i zrobił wszystko, aby dokumenty o Litwie przetrwały. Był on wielkim patriotą swego kraju i uwielbiał Wileńszczyznę. Po wojnie nie opuścił Wilna, lecz w mieście dbał o zachowanie kultury narodowej, a więc zależało mu na tym, by przekazać informację o Litwie następnym pokoleniom. Mimo trudnych warunków okresu sowieckiego brał udział w życiu kulturalnym społeczności polskiej. Założył teatr poezji, był współzałożycielem zespołu pieśni i tańca „Wilia”, oprowadzał wycieczki po Wilnie. Zmarł 8 czerwca 1972 r. na skutek ciężkiej choroby. Miał 67 lat. Został pochowany na cmentarzu Na Rossie. Życiorys Jerzego Ordy wciąż jest poruszany dogłębnie, a jego sylwetka zasługuje na upamiętnienie.
