„Józef Mackiewicz to jeden z najbardziej intrygujących świadków historii XX wieku, jako wilnianin, ale też jako jeden z najlepszych pisarzy emigracyjnych, zasługuje na upamiętnienie w mieście, w którym żył i pracował” – podkreśla Instytut Polski w litewskiej stolicy.
Marmurowa biała tablica, na której zostało wypisane imię i nazwisko pisarza oraz jego życiowe motto „Jedynie prawda jest ciekawa”. Dyrektor Instytutu Polskiego Dorota Mamaj mówi, że starania o umieszczenie tabliczki trwały przez trzy lata.
Autor tablicy, wileński rzeźbiarz Rafał Pieślak, inspirował się życiem Józefa Mackiewicza. Musiałem trochę poczytać na temat tego co on przeżył. Te przeżycia musiały pozostawić pewne blizny. Dlatego na tablicy znalazły się pozłacane elementy, które je przypominają – powiedział podczas prezentacji tablicy.
Powstanie tablicy wsparła firma Orlen Lietuva. Jej szef Michał Rudnicki przypomina, że spółka przez niego kierowana szuka inicjatyw łączących Polaków i Litwinów. To nie pierwsze takie wydarzenie, które wspieramy jako Orlen. 10 lat temu odsłonięta została tabliczka na ulicy Białostockiej, gdzie Józef Mackiewicz mieszkał ze swoim bratem Stanisławem „Catem” Mackiewiczem – wyjaśnił
Odsłonięciu tabliczki towarzyszyła też dyskusja pod tytułem „Jedynie prawda jest ciekawa” przypominająca, że Mackiewicz w swej twórczości dążył do ukazania prawdy, a jako pisarz chciał być wiarygodnym świadkiem historii, w której uczestniczył.
„Odsłonięcie tablicy i konferencja są kolejnym działaniem popularyzacji w Wilnie, na Litwie, osoby Józefa Mackiewicza” – powiedział PAP politolog z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie i uczestnik dyskusji Andrzej Pukszto.
Podkreślił, że idee Józefa Mackiewicza dzisiaj są bardzo aktualne. „W obecnej sytuacji geopolitycznej, kiedy jesteśmy narażani na nieustanne +fake newsy+ wszelkiego rodzaju, jego postawa jest warta naśladowania – uważa politolog. – Mackiewicz przypomina nam, że powinniśmy bronić prawdy, prawdy historycznej, politycznej, kulturalnej, moralnej”.
W ocenie Pukszty zainteresowanie osobą i twórczością Mackiewicza na Litwie ostatnio wzrosło. „Na język litewski są przetłumaczone tylko trzy jego książki, ale są one bardzo popularne. Są wręcz rozchwytywane” – stwierdził ekspert.
Mieszkający w Wilnie Józef Mackiewicz i jego brat Stanisław Cat-Mackiewicz byli zwolennikami porozumienia polsko-litewskiego. Cat-Mackiewicz wydawał w okresie międzywojennym w Wilnie wpływowy dziennik „Słowo”. Jego młodszy brat był dziennikarzem „Słowa”.
Po II wojnie światowej Józef Mackiewicz mieszkał w Londynie i Monachium. Jest autorem takich powieści jak „Droga donikąd”, „Nie trzeba głośno mówić”. Do jego najsłynniejszych dzieł należy powieść „Lewa wolna”, która w przejmujący sposób opisuje dramatyczne wydarzenia z wojny polsko-bolszewickiej i zagrożenie komunizmem.
