1 maja br. skończył się dziesięcioletni okres przejściowy, przewidziany w umowie przystąpienia Litwy do Unii Europejskiej, podczas którego obcokrajowcy nie mogli swobodnie nabywać ziemi na Litwie. W obawie, iż obecnie cudzoziemcy zaczną masowo kupować ziemię na Litwie, gdyż jest ona znacznie tańsza niż w krajach Europy Zachodniej, zwolennicy referendum chcą wprowadzić do konstytucji zapis, że ziemia na Litwie jest wyłącznie własnością obywateli tego kraju oraz państwa.
Przeciwnicy zakazu sprzedaży ziemi obcokrajowcom uważają, że jest to sprzeczne z konstytucją Litwy i zobowiązaniami Litwy wobec Unii Europejskiej, gdzie obowiązuje swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i osób.
Jeśli obywatele Litwy opowiedzieliby się za zakazaniem sprzedaży ziemi obcokrajowcom, to Litwie groziłyby poważne sankcje finansowe ze strony Brukseli. Wilno, podpisując umowę akcesyjną z Unią Europejską, zgodziło się bowiem na okres przejściowy, ograniczający sprzedaż ziemi obcokrajowcom do maja 2014 roku. Konsekwencją niewywiązania się z umowy może być cofnięcie unijnych dotacji dla litewskich rolników.
Zbliżające się referendum nie wywołuje na Litwie żadnego zainteresowania. W zasadzie nie ma na ten temat żadnej informacji, poza przewidzianą ustawowo – formalnymi informacjami w publicznym radiu i telewizji. Nie ma żadnych sondaży opinii publicznych. Eksperci są zdania, że referendum się nie odbędzie z powodu zbyt niskiej frekwencji.
Zgodnie z litewskim ustawodawstwem, by referendum było uznane za ważne, powinna w nim uczestniczyć co najmniej połowa wszystkich uprawnionych do głosowania.
Szacuje się, że na Litwie ziemi rolnej na jest 2,8 mln hektarów.
