Za projektem nowelizacji ustawy o pisowni imion i nazwisk w dokumentach głosowało zaledwie 12 posłów, 18 było przeciw, a 48 wstrzymało się od głosu.
– Ten projekt ustawy nie dotyczy języka litewskiego, nie jest też przeciwko niemu. Żaden dodatkowy znak nie pojawi się w litewskich słowach czy zdaniach. Chodzi tu o znaki tożsamości osób innych narodowości, które wskazują na ich pochodzenie i przynależność etniczną – mówiła podczas prezentacji projektu posłanka frakcji Związku Chłopów i Zielonych oraz Akcji Wyborczej Polaków na Litwie – Związku Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR) Rita Tamašunienė.
Zaznaczyła, że obecnie obowiązujące przepisy są niekonsekwentne – nazwiska osób nielitewskiej narodowości mogą być zapisywane literami alfabetu łacińskiego, ale bez znaków diakrytycznych. Dozwolone są tylko litery W, Q i X.
– Państwo powinno szanować swoich obywateli i pozwolić im pisać swoje imiona i nazwiska bez zniekształceń. Często spotykane polskie nazwiska i imiona zawierają na przykład twarde „ł”, które w dokumentach nie mogą być zapisane poprawnie – mówiła posłanka.
– Człowiek ma na imię Jerzy, a w paszporcie widnieje jako „Ežys”.
Przeciw projektowi wystąpiła m.in. demokratka Rima Baškienė, podkreślając, że zmiana otworzyłaby drogę do legalizacji setek znaków diakrytycznych z różnych języków. Z kolei konserwatysta Valdas Rakutis sugerował kompromis – pisownię litewskimi znakami w głównym zapisie i wersję oryginalną w dodatkowej rubryce dokumentu.
– Co to znaczy: drugi, trzeci czy szósty arkusz? Można na to nałożyć wizę egipską. To nie to samo, co posiadanie oryginalnej pisowni nazwiska w oficjalnym dokumencie – odpowiadała R. Tamašunienė.
Projekt zakładał, że na wniosek obywateli Litwy nielitewskiej narodowości, ich imiona i nazwiska oraz imiona i nazwiska ich dzieci mogłyby być zapisywane w dokumentach tożsamości oraz aktach stanu cywilnego z wykorzystaniem pełnych znaków alfabetów łacińskich, w tym diakrytyków.
Obecne prawo dopuszcza jedynie zapis bez znaków diakrytycznych.
Sejm już kilkukrotnie odrzucał podobne propozycje – ostatnio w czerwcu 2023 roku.
W grudniu 2025 roku Sąd Konstytucyjny orzekł, że obowiązujący zapis bez diakrytyków nie narusza Konstytucji, jednak dodał, że zmiany byłyby możliwe, gdyby pozytywną opinię wydała Państwowa Komisja Języka Litewskiego.
Jak poinformowała jej przewodnicząca Violeta Meiliūnaitė, Komisja nigdy nie otrzymała wniosku w tej sprawie, więc nie wiadomo, jaka byłaby jej opinia.
Z kolei Instytut Języka Litewskiego wyraził obawy, że dopuszczenie obcych znaków diakrytycznych w dokumentach tożsamości stanowiłoby zagrożenie dla języka litewskiego.
13 lutego tego roku Sąd Najwyższy Litwy odrzucił pozew Jarosława Wołkonowskiego (obywatela Litwy) w sprawie użycia znaku diakrytycznego w nazwisku, argumentując, że obowiązujące akty prawne tego nie przewidują.
