„Ryzyko prania pieniędzy i finansowania terroryzmu oraz zarządzanie tymi ryzykami pozostają priorytetem zarówno dla FNTT, jak i dla państwa. Od kilku lat liczba otrzymywanych zgłoszeń utrzymuje się na wysokim poziomie – to świadczy o poważnym podejściu instytucji finansowych i innych zobowiązanych podmiotów do prewencji prania pieniędzy. Nadal jednak istnieje wiele obszarów wymagających poprawy,” – podkreślił dyrektor FNTT, Rolandas Kiškis.
Większość zgłoszeń pochodziła z banków i ich oddziałów. W 2024 roku odnotowano też 1,2 razy więcej zgłoszeń od operatorów wirtualnych walut oraz znaczny wzrost zgłoszeń od firm organizujących gry hazardowe i loterie – w 2023 roku było ich 206, a w 2024 już 541.
Jak zaznaczył dyrektor FNTT, wśród zobowiązanych do przekazywania takich informacji podmiotów są też tacy, którzy od kilku lat nie złożyli ani jednego zgłoszenia. Należą do nich m.in.: adwokaci, agencje nieruchomości, firmy udzielające kredytów konsumenckich i leasingowe, platformy finansowania społecznościowego oraz osoby zajmujące się handlem metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi.
W 2024 roku przeprowadzono kontrole 18 zobowiązanych podmiotów, w tym 11 firm zajmujących się działalnością operatorów portfeli walut wirtualnych i kantorów kryptowalutowych.
Komisja ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu działająca przy FNTT w 2024 roku przeanalizowała materiały z kontroli 11 podmiotów. W wyniku tego procesu nałożono środki sankcyjne – grzywny od 3,5 tys. euro do 1,06 mln euro oraz jedno ostrzeżenie.
Łączna kwota kar nałożonych w 2024 roku na inne zobowiązane podmioty za naruszenia ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu wyniosła ponad 1,8 mln euro, z czego do budżetu państwa wpłynęło dotychczas prawie 14 tys. euro.
W ciągu ubiegłego roku FNTT odnotowała również znaczący wzrost liczby zgłoszeń związanych z sankcjami Unii Europejskiej – otrzymano 305 zgłoszeń dotyczących podmiotów objętych sankcjami, ograniczeń eksportu towarów do Rosji lub Białorusi bądź prób ich obejścia. W 2023 roku było ich 193.
Według FNTT, treść zgłoszeń dotyczących podejrzanych operacji często wskazuje na powtarzające się schematy omijania sankcji – podobnie jak w 2023 roku, w ubiegłym roku próbowano je obejść m.in. poprzez sprzedaż luksusowych pojazdów.
Często pojawiały się też próby omijania sankcji poprzez sprzedaż towarów i technologii podwójnego zastosowania, zakładanie spółek-córek w państwach trzecich lub utrzymywanie relacji z pośrednikami w celu ominięcia restrykcji wobec towarów z Rosji.
FNTT wskazuje również, że dla ukrycia obowiązujących sankcji dochodziło do fałszowania lub zmiany dokumentów, sprzedaży nieruchomości należących do Rosjan za pośrednictwem pośredników, czy też przenoszenia własności w celu uniknięcia konfiskaty majątku objętego sankcjami.
W ramach realizacji międzynarodowych sankcji finansowych, FNTT udzieliła 392 wyjątków lub zezwoleń na niestosowanie ograniczeń i zobowiązań wynikających z przepisów określających sankcje międzynarodowe. Instytucja udzielała także konsultacji osobom fizycznym i prawnym oraz instytucjom państwowym w zakresie stosowania sankcji i organizowała szkolenia.
Z instytucji finansowych wpłynęło 66 zgłoszeń dotyczących możliwych przypadków obchodzenia lub unikania sankcji. W przypadku 23 zgłoszeń przeprowadzono szczegółową analizę, część z nich przekazano innym właściwym instytucjom w Litwie i UE.
