Zamiast oświadczyn – pytanie: „Czy pójdziesz ze mną do sądu?”
Trybunał Konstytucyjny dał zielone światło dla rejestracji partnerstw neutralnych płciowo, stwierdzając, że Sejm naruszył Konstytucję przez to, że przez 24 lata nie uchwalił ustawy szczegółowo regulującej kwestie partnerstw, co uniemożliwiało wprowadzenie przepisów dotyczących wspólnego życia bez zawarcia małżeństwa w Kodeksie Cywilnym.
Choć w Kodeksie Cywilnym była przewidziana tylko partnerstwo między mężczyzną a kobietą, Trybunał Konstytucyjny uznał, że takie postanowienie jest sprzeczne z Konstytucją, ponieważ dyskryminuje pary ze względu na orientację seksualną.
Zobowiązując Sejm do prawnego uregulowania kwestii partnerstw, Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, że do czasu uchwalenia odpowiedniej ustawy, pary, które nie są małżeństwem, mają prawo rejestrować wspólne życie, zwracając się do sądu.
W wywiadzie dla programu portalu „15min” po ogłoszeniu decyzji Trybunału Konstytucyjnego, wzruszony Vladimiras Simonko, przewodniczący Litewskiego Stowarzyszenia na Rzecz Praw Człowieka, potwierdził, że wraz z partnerem zamierzają skorzystać z tej nowej możliwości.
„Rozumiemy, że droga będzie bardzo trudna i nieznana, dlatego obecnie konsultujemy się z kancelarią prawną i jeśli otrzymamy pozytywną odpowiedź, planujemy skorzystać z tej opcji” – powiedział przewodniczący Litewskiego Stowarzyszenia na Rzecz Praw Człowieka, Vladimiras Simonko.
„Rozumiemy, że będzie to wiązać się z wieloma wyzwaniami, ponieważ, jak już teraz widzimy, nikt nie może dokładnie powiedzieć, jaka procedura będzie obowiązywać” – dodał.
Kancelaria adwokacka „Constat” ogłosiła na swoich profilach społecznościowych, że bezpłatnie pomoże parom LGBTIQ w przygotowaniu niezbędnych dokumentów do sądu.
Może być konieczne prowadzenie procesów sądowych
Jednak wciąż nie jest jasne, w jakim zakresie partnerstwo będzie mogło być stosowane, dopóki nie zostanie uchwalona odrębna ustawa regulująca tę kwestię.
W Kodeksie Cywilnym częściowo określono jedynie stosunki majątkowe partnerów, ale nie uregulowano kwestii dziedziczenia, wzajemnego utrzymywania się, dostępu do informacji medycznych, praw i obowiązków w kwestii wychowywania dzieci i innych obszarów.
Zwrócił na to uwagę także Trybunał Konstytucyjny, który wskazał, że Sejm musi opracować regulację prawną, która zapewni partnerom odpowiednią ochronę prawną, obejmującą zarówno kwestie majątkowe, jak i inne, nierozerwalnie związane z życiem rodzinnym aspekty.
Według adwokata Donatasa Murauskasa z kancelarii „Ellex Valiunas”, Trybunał Konstytucyjny zobowiązał w ten sposób do szerokiego traktowania partnerstwa w Litwie.
„W takim przypadku można powiedzieć, że sądy, uznając partnerstwo, dopóki nie będzie ono dokładnie określone w ustawie, będą mogły traktować je szerzej niż tylko w kontekście stosunków majątkowych. Ale będzie to bardzo indywidualne i może prowadzić do dodatkowych procesów sądowych” – w wywiadzie dla agencji BNS powiedziała prawnik i wykładowca na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wileńskiego, Donatas Murauskas.
Litewskiego Stowarzyszenia na Rzecz Praw Człowieka, Vladimiras Simonko przyznał, że martwi się, ile wysiłku i pieniędzy będzie kosztować zabezpieczenie pożądanych praw przez sądy.
„Nawet jeśli zarejestrują nasze partnerstwo, jeżeli będziemy potrzebować określonych usług lub gwarancji, rozumiemy, że w każdym przypadku będziemy musieli wytoczyć nowe sprawy, co może trwać w nieskończoność”.
„To, co działa automatycznie dla małżeństw, będziemy musieli udowadniać na każdym kroku w sądach” – dodał.
Dwa możliwe kierunki
Zarówno przedstawiciele rządzącej koalicji, jak i opozycji w Sejmie przyznają, że trzeba uregulować kwestie partnerstw, ale istnieje kilka sposobów, by to zrobić.
Jak podaje agencja BNS, projekt ustawy zgłoszony przez konserwatystę Pauliausa Saudarga, który proponuje wprowadzenie pojęcia „bliskiego związku” i regulowanie nim relacji majątkowych między ludźmi, przeszedł już etap przedstawienia. Brakuje dwóch głosowań, aby ustawa mogła zostać uchwalona.
Projekt ten uważany jest za bardziej konserwatywny, ponieważ nie wiąże osób będących w bliskim związku z pojęciem rodziny.
Z kolei projekt ustawy o Związku Cywilnym, który przeszedł już etap przedstawienia i dyskusji, nie został jeszcze wprowadzony do głosowania z powodu braku wystarczającej liczby głosów.
W omawianym projekcie ustawy przewidziano, że partnerzy zawierający związek cywilny będą mogli tworzyć wspólną częściową własność, ale będą mieli możliwość zawarcia odrębnej umowy ustalającej inny reżim prawny majątku, dziedziczyć zgodnie z prawem i nie płacić podatków od dziedziczenia, działać w imieniu i interesie drugiej osoby w sprawach zdrowotnych oraz mieć dostęp do informacji zdrowotnych.
Przyjęcie tego projektu ustawy jest wpisane do programu pracy Sejmu na sesję wiosenną.
