W rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Jonas Jarutis, członek partii Litewski Związek Chłopów i Zielonych, powiedział, że trzecie miejsce Litwy to mimo wszystko dobra wiadomość.
– Spożycie alkoholu na Litwie zmniejszyło się o kilkanaście procent i to jest bardzo dobra wiadomość. Zmniejszyła się także liczba zgonów oraz nieszczęśliwych wypadków spowodowanych nadużywaniem alkoholu. Podsumowując te dane możemy mówić, że udało się dzięki tym ustawom uratować kilkadziesiąt, a może nawet kilkaset istnień ludzkich. To już wielki sukces. Często rozmawiam z wyborcami i nikt nie narzeka na jakieś trudności związane z wprowadzeniem nowych przepisów dotyczących alkoholu. Jest wręcz odwrotnie – na ten temat ludzie wypowiadają się pozytywnie. Mieszkańcy Litwy, można rzec, przystosowali się do nowej sytuacji. Jeżeli nagle ktoś zechciał wypić czegoś mocnego, a nie może kupić, ponieważ alkohol już jest nie sprzedawany to musi zaczekać, a z czasem chęć mija. W ten sposób i zmniejsza się spożycie – powiedział Jonas Jarutis.
Najmniejsze wydatki na alkohol są w Hiszpanii. Statystyczny Hiszpan na trunki alkoholowe wydaje 0,8 proc. rodzinnego budżetu. Natomiast Grecy i Włosi 0,9 proc. Generalnie w ciągu roku w Unii Europejskiej na alkohol wydaje się 130 mld euro. Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia w Europie jest to największe spożycie alkoholu na świecie.
– Zmniejszyło się spożycie mocnych trunków wśród młodzieży, mamy także mniej zatruć alkoholem wśród nieletnich. To, że uplasowaliśmy się na miejscu trzecim w Unii Europejskiej pod względem wydanych pieniędzy na alkohol, to dobra wiadomość dla nas. Nie tak dawno byliśmy na pierwszym miejscu. To wszystko wskazuje, że idziemy w dobrym kierunku. Oczywiście, chciałoby się być na końcu. Ale to nie może nagle tak szybko wszystko się zmienić. Mieszkańcy Litwy przez wiele lat pili, a po wprowadzeniu ustawy ta statystyka zmieniła się na lepsze. Na to trzeba czasu. Więc zaczekajmy jeszcze – powiedział Jonas Jarutis.
Litewski rząd od 1 czerwca 2017 roku coraz ostrzej walczy z alkoholizmem. Od 1 stycznia 2018 roku alkohol jest sprzedawany w sklepach od poniedziałku do piątku w godzinach 10.00-20.00, natomiast w niedziele od 10.00 do 15.00. W restauracjach, kawiarniach itp. alkohol można nabyć w tych godzinach, kiedy nie jest on dostępny w sklepach, tj. od poniedziałku do soboty od 20.00 do 10.00, w niedziele od godziny 15.00 do 10.00. Sprzedaż alkoholu podlega dwóm ograniczeniom: dostępne są jedynie lane napoje alkoholowe, które należy spożyć na miejscu. Alkohol jest sprzedawany tylko w kuflach, kieliszkach, lampkach itp.
Od 2018 roku zakazana została także reklama alkoholu, w tym w sieciach społecznościowych.
Od 1 stycznia 2016 roku zakazano sprzedaży alkoholu na stacjach paliwowych. Od marca 2017 roku akcyza na mocny alkohol wzrosła na Litwie o 23 proc. a akcyzy na piwo i wino aż do 112 proc. Cena wina jest wyższa o 17 proc. Z kolei od 2020 roku na Litwie podczas masowych imprez można będzie handlować tylko niskoprocentowym alkoholem – do 7,5 proc. Natomiast na plażach nie można będzie w ogóle sprzedawać alkoholu.
Eksperci z Litewskiego Instytutu Wolnego Rynku przestrzegają przed radykalnym zaostrzeniem kontroli nad obrotem alkoholem. Ostrzegają, że prowadzi to do rozwijania się szarej strefy. Instytut zauważa, że w 2017 roku, po raz pierwszy od pięciu lat, na Litwie odnotowano wzrost szarej strefy w handlu alkoholem. Wzrosła też liczba osób kupujących alkohol za granicą, głównie w Polsce i na Łotwie. Wprowadzane od stycznia ograniczenia mogą te zjawiska dodatkowo wzmocnić.
