„Uważam, że w komunikacie ze szczytu powinna się znaleźć perspektywa Ukrainy, choć nie będę teraz dyskutował, jakie dokładnie będą sformułowania” – powiedział prezydent Litwy, Gitanas Nausėda.
Szef litewskiego dyplomacji Kęstutis Budrys wcześniej tego dnia stwierdził, że Ukraina nie otrzyma zaproszenia do NATO podczas szczytu, ale jednym z zadań Litwy jest dopilnowanie, by Ukraina została uwzględniona w wspólnej deklaracji.
Już w 2008 roku NATO oświadczyło, że Ukraina ostatecznie stanie się członkiem Sojuszu. Na szczycie Sojuszu sprzed dwóch lat uzgodniono, że zaproszenie do członkostwa zostanie przekazane, gdy wszystkie państwa członkowskie wyrażą na to zgodę, a Kijów spełni postawione wymagania.
Ukraina złożyła wniosek o przystąpienie do NATO we wrześniu 2022 roku, kilka miesięcy po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji Rosji. Kraj nie otrzymał jeszcze oficjalnego zaproszenia, ponieważ 32 państwom członkowskim trudno jest osiągnąć konsensus w tej sprawie.
W deklaracji z zeszłorocznego 75. szczytu NATO w Waszyngtonie liderzy Sojuszu wyrazili poparcie dla „nieodwracalnej drogi Ukrainy do pełnej integracji euroatlantyckiej, w tym członkostwa w NATO”.
Część obserwatorów politycznych uważa, że zobowiązanie NATO może się zmieniać, zwłaszcza po objęciu urzędu prezydenta USA przez Donalda Trumpa, który naciskał na Ukrainę i Rosję, by porozumiały się w sprawie pokoju, a Moskwa stawiała kwestię członkostwa Kijowa w NATO jako warunek zawieszenia broni.
Ukraina została zaproszona na spotkanie w Holandii, które odbędzie się 24–25 czerwca.
Prezydent Gitanas Nausėda podkreślił jednak, że dla niego szczególnie ważnym tematem na szczycie NATO jest uzgodnienie zwiększenia wydatków na obronność.
„Fakt, że Litwa jest gotowa zwiększać finansowanie, to wysiłek naszego państwa, ale wszyscy rozumiemy, że potrzebna jest wspólna mobilizacja wszystkich państw, bo od tego zależy rozwój przemysłu obronnego i siła NATO jako organizacji zbiorowej obrony” – powiedział prezydent.
Stany Zjednoczone naciskają, aby sojusznicy przeznaczali na obronę 5% swojego PKB. Dyplomaci mówią, że państwa NATO będą dążyć do uzgodnienia zobowiązania podzielonego na dwie części – zwiększenie wydatków obronnych do 3,5% PKB oraz dodatkowe 1,5% PKB na powiązane potrzeby.
Minister ochrony kraju Dovilė Šakalienė podkreśliła, że Litwa opowiada się za wydatkami na poziomie 5% PKB tylko na obronność.
Litwa planuje przeznaczyć na obronę 5,25% PKB w przyszłym roku, a w tym roku finansowanie ma przekroczyć 4% PKB.
