„W ciągu ostatnich dwóch dekad Litwa poczyniła ogromne postępy – widać to nie tylko w rosnącym zaufaniu obywateli do instytucji ścigania przestępstw, ale także w poprawie poczucia bezpieczeństwa w miejscach zamieszkania. Zaufanie do naszych funkcjonariuszy jest bardzo wysokie, co stanowi ocenę ich ciężkiej i konsekwentnej pracy oraz poświęcenia w zawodzie. Z danych ankiety wynika, że aż 92% respondentów czuje się bezpiecznie w miejscu swojego zamieszkania. Oznacza to, że funkcjonariusze właściwie pełnią swoją rolę wobec społeczeństwa, pomagając ludziom w trudnych i niebezpiecznych sytuacjach oraz zapewniając bezpieczeństwo publiczne” – powiedział minister spraw wewnętrznych Litwy, Władysław Kondratowicz.
W ciągu ostatnich dwóch dekad znacznie wzrosła liczba osób czujących się bezpiecznie w swoim otoczeniu (z 54% do 92%), pozytywnie oceniających sytuację kryminalną (z 29% do 80%) oraz twierdzących, że ryzyko stania się ofiarą przestępstwa jest małe (z 34% do 77%). Chociaż osoby starsze (w wieku 65–80 lat), osoby o niższych dochodach i mieszkańcy wsi czują się nieco mniej bezpieczni, ogólna ocena sytuacji jest bardzo pozytywna.
W ciągu tego okresu znacząco zmieniły się również poglądy ludzi na temat ich odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i swojego mienia. Aż 94% respondentów stwierdziło, że podjęło pewne działania w celu ochrony swojego mienia – to znacznie więcej niż w 2006 roku, kiedy takich osób było tylko 63%. Rośnie świadomość – jeden z podstawowych elementów współczesnego społeczeństwa, który świadczy o wzrastającym obywatelskim zaangażowaniu.
Najczęściej wymieniane zagrożenia przez mieszkańców to oszustwa i przestępstwa związane z narkotykami. Coraz więcej osób współpracuje z sąsiadami, ubezpiecza swoje mienie i dba o ochronę swoich danych osobowych (co robi aż 68% respondentów). Wśród różnych grup wiekowych widać wyraźne różnice w zachowaniach związanych z bezpieczeństwem: młodsze osoby mniej dbają o prewencję, natomiast osoby w średnim i starszym wieku częściej podejmują konkretne działania.
W kontekście Unii Europejskiej wskaźniki Litwy wyglądają bardzo pozytywnie. Z danych Eurostatu z 2023 roku wynika, że pod względem subiektywnego poczucia bezpieczeństwa Litwa znajduje się w czołówce trzech najbezpieczniejszych krajów UE – lepszą sytuację oceniają tylko mieszkańcy Chorwacji i Polski.
Badanie pokazuje również, że mieszkańcy Litwy pozytywnie oceniają działalność instytucji ścigania przestępstw. W badaniu przeprowadzonym w 2024 roku, 81% respondentów pozytywnie oceniło pracę policji, 90% – straży pożarnej, 86% – Centrum Pomocy Wspólnej, a 73% – służb granicznych.
Zaufanie do policji nie tylko przewyższa zaufanie do wielu innych instytucji państwowych, ale także zajmuje wysokie miejsca w skali całej UE – według badania Eurobarometru z 2024 roku Litwa zajmuje 8. miejsce, ustępując tylko krajom skandynawskim, Austrii, Portugalii i Luksemburgowi.
Dr Eglė Vileikienė, główny doradca w Wydziale Projektów i Oceny Jakości Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, podkreśla, że zaufanie do instytucji zajmujących się bezpieczeństwem publicznym nie tylko wzmacnia legitymację instytucji państwowych, ale także przyczynia się do ogólnej spójności społeczeństwa i stabilności społecznej. Wysokie zaufanie do policji jest jednym z kluczowych elementów bezpiecznego i odpornego społeczeństwa.
Poczucie bezpieczeństwa wspiera również rosnąca gotowość mieszkańców do reagowania w sytuacjach kryzysowych. W ciągu pięciu lat odsetek osób, które wiedzą, jak postępować w przypadku klęsk żywiołowych lub katastrof wywołanych przez człowieka, wzrósł z 48% do 52%. Aż 90% mieszkańców otrzymuje krótkie ostrzeżenia, 53% ma zapasy żywności na 72 godziny, a 36% zna najbliższe miejsce schronienia.
Pod względem tych wskaźników Litwa wypada znacznie lepiej niż inne kraje UE. Z danych badania Eurobarometru z 2024 roku wynika, że w Litwie 66% mieszkańców posiada latarkę lub świece (średnia UE wynosi 47%), 54% – apteczkę pierwszej pomocy (średnia UE wynosi 36%), 42% – zapasy żywności i wody (średnia UE wynosi 29%), a 30% zawarło umowę z członkami rodziny w sprawie działań w przypadku katastrofy (średnia UE wynosi 18%).
W celu zwiększenia świadomości obywateli w zakresie ochrony cywilnej Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zainicjowało stworzenie aplikacji mobilnej LT72. Od 10 marca aplikacja jest dostępna dla użytkowników „App Store” i „Google Play”, a już pobrało ją prawie 60 tysięcy osób. Nowoczesna platforma pomaga ludziom przygotować się zarówno na klęski żywiołowe, jak i zagrożenia nuklearne czy kryzysy wojenne.
Reprezentacyjne badanie mieszkańców zostało przeprowadzone w okresie od września do listopada 2024 roku przez firmę „Spinter tyrimai” na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Departamentu Policji przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W badaniu wzięło udział 3017 respondentów w wieku od 15 do 80 lat z całej Litwy.
