– W najbliższym czasie, być może już w przyszłym tygodniu, planujemy podpisać memorandum o współpracy, w którym określone zostaną konkretne kierunki wspólnych działań z tą firmą – powiedział minister po spotkaniu z przedstawicielami „Newcleo”.
W ramach porozumienia przewidziane są okresowe przeglądy i konsultacje. Jak zaznaczył Ž. Vaičiūnas, możliwe jest także długoterminowe partnerstwo, uzależnione od rozwoju technologii.
Litwa szczególne zainteresowanie wyraża wobec tzw. małych reaktorów modułowych (SMR) czwartej generacji, które rozwija „Newcleo”. Firma specjalizuje się w technologii reaktorów chłodzonych ołowiem, w których potencjalnie można byłoby wykorzystać zużyte i przetworzone paliwo jądrowe z dawnej Ignalińskiej Elektrowni Atomowej.
Możliwości budowy małych reaktorów jądrowych w kraju oceni również specjalna grupa robocza, powołana w tym tygodniu przez litewski rząd.
Ministerstwo energetyki szacuje, że biorąc pod uwagę wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi oraz potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, na Litwie mogłyby powstać reaktory jądrowe o łącznej mocy 1,5 gigawata.
Współpraca z „Newcleo” to kontynuacja rozmów zapoczątkowanych jeszcze w ubiegłym roku przez ówczesnego ministra energetyki Dainiusa Kreivyssa.
Komisja Europejska już w kwietniu 2023 roku wydała deklarację poparcia dla badań i rozwoju technologii SMR, podkreślając ich znaczenie jako alternatywy dla przestarzałych elektrowni węglowych oraz jako uzupełnienia odnawialnych źródeł energii.
Przypomnijmy, że Litwa zakończyła eksploatację radzieckiej Ignalińskiej Elektrowni Atomowej w 2010 roku, zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi z przystąpienia do Unii Europejskiej. Próba powrotu do energetyki jądrowej zakończyła się niepowodzeniem – referendum w sprawie budowy nowej elektrowni zostało przegrane.
