• Litwa
  • 13 stycznia, 2016 6:01

13 stycznia: Kronika wydarzeń XX wieku

Dla większości mieszkańców Litwy 13 stycznia kojarzy się z tragicznymi wydarzeniami pod wieżą telewizyjną. Jednak w samym wieku XX w ten dzień zdarzyło się wiele tragicznych, ważnych i przełomowych wydarzeń na całym świecie.

zw.lt
13 stycznia: Kronika wydarzeń XX wieku

Fot. BFL/Tomas Lukšys

Ten dzień zapisał się również w historii Polski oraz poszczególnych krajów świata.

13 stycznia: Polska

W ten dzień w 1919 r. pod naciskiem mocarstw zachodnich Polska wycofała swoje wojska ze Spiszu i Orawy. W zamian nowopowstała Czechosłowacja zezwoliła na tranzyt broni do Polski przez swe terytorium. Natomiast władze niemieckie wprowadziły stan oblężenia dla Górnego Śląska, który został odwołany 1 maja 1919 roku.

W 1932 r. 13 stycznia zostały ogłoszone wyroki w procesie brzeskim przywódcom Centrolewu, natomiast cztery lata później w tym samym dniu ogłoszono wyroki ukraińskim nacjonalistom , którzy wzięli udział w zamachu na ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego.

W 1944 r. została powołana Komisja Nikołaja Burdenki, która miała udowodnić, że zbrodnia katyńska na polskich oficerach dokonana wiosną 1940 roku przez NKWD, została popełniona przez Niemców w 1941 roku.

13 stycznia 1945 r. jest ważnym dniem dla polskiej waluty, ponieważ w tym dniu Krajowa Rada Narodowa wydała dekret o wycofaniu z obiegu rubla radzieckiego.

W 1964 r. Karol Wojtyła, czyli przyszły papież Jan Paweł II, został nominowany na arcybiskupa krakowskiego. Natomiast dwa lata później w Watykanie odbyły się obchody Milenium chrztu Polski.

13 grudnia 1982 r. powstał Ogólnopolski Komitet Oporu. To była pierwsza, po wprowadzeniu stanu wojennego, ogólnopolska struktura podziemia.

W 1992 r. w Wilnie została podpisana polsko-litewska deklaracja o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy.

13 stycznia: Świat

Pierwszą ważną datę w XX w. powiązaną z tym dniem mamy w 1901 r., wówczas niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (465) Alekto.W 1910 r. w nowym Jorku odbyła się pierwsza w historii radiowa transmisja opery.

W 1935 r. ten dzień raczej nie zapisał się chwalebnie, ponieważ na Terytorium Saary odbył się plebiscyt w którym ponad 90 proc. głosujących opowiedziało się za przyłączeniem tego regionu do Niemiec hitlerowskich.

13 stycznia 1943 r. Adolf Hitler ogłosił rozpoczęcie wojny totalnej. Wojna totalna to wojna prowadzona przy pełnym zaangażowaniu społeczeństwa i pełnym poświęceniu środków gospodarczych, zmierzająca do eksterminacji wroga lub uczynienia go niezdolnym do samoobrony.

W 1972 r. w tym dniu prezydent Stanów Zjednoczonych Richard Nixon podjął decyzję o ewakuacji amerykańskich wojsk z Wietnamu.

W 1977 r. w tym dniu zdarzyły się dwie katastrofy lotnicze. W Kazachstanie rozbił się samolot Tu-104, na pokładzie którego znajdowało się 96 osób. Natomiast w katastrofie japońskiego samolotu Douglas DC-8 Cargo startującego z Anchorage na Alasce zginęło 5 osób.

W 1982 r. w katastrofie Boeinga 737 w Waszyngtonie zginęło 78 osób, a 10 zostało rannych. Samolot krótko po starcie uderzył w most i wpadł do rzeki Potomak .

PODCASTY I GALERIE