O godz. 22:44 11 marca 1991 r. Rada Najwyższa Litwy ogłosiła niepodległość. Przyjęto Akt Przywrócenia Państwa Litewskiego.
„Rada Najwyższa Republiki Litewskiej, reprezentując wolę narodu, orzeka i uroczyście oznajmia, że sprawowanie suwerennej władzy przez Państwo Litewskie, przerwane przez zagraniczne siły w roku 1940, zostaje przywrócone i od tej pory Litwa staje się ponownie niepodległym państwem. Akt niepodległości z 16 lutego 1918 przyjęty przez Litewską Radę Państwową oraz dekret Zgromadzenia Konstytucyjnego z 15 maja 1920, dotyczący utworzenia demokratycznego Państwa Litewskiego, nigdy nie utraciły mocy prawnej i stanowią konstytucyjną podstawę Państwa Litewskiego. Terytorium Litwy stanowi niepodzielną całość i konstytucja żadnego innego państwa nie ma na to wpływu” – postanowił ówczesny parlament Litwy.
W głosowaniu jawnym za niepodległością opowiedziało się 124 posłów. Niestety 6 posłów, w tym również Polacy, wstrzymali się od głosu. Co prawda 4 Polaków zostało sygnatariuszami Aktu Niepodległości Litwy: Czesław Okińczyc, Zbigniew Balcewicz, Moderd Czobot, Romuald Rudzys.
Władze sowieckie, w tym również Michaił Gorbaczow, nie uznały niepodległości Litwy. Moskwa wobec Litwy wprowadziła sankcje gospodarcze, kiedy działaniami ekonomicznymi nie udało się zmusić do uległości, to na początku stycznia radzieckie władze cywilne i wojskowe zaczęły szykować przewrót legalnych władz.
Chronologia wydarzeń:
1 stycznia 1991 r. nastąpiła podwyżka cen.
2 stycznia rosyjscy żołnierze zajęli gmach budynek archiwum partyjnego. Litewscy policjanci musieli opuścić teren.
3 stycznia pod rządem odbył się wiec przeciwko podwyżce cen. Działacze Ligi Wolności Litwy domagali się dymisji rządu.
4 stycznia prezydent Michaił Gorbaczow oświadczył, że pobór do radzieckiego wojska odbędzie się również w krajach bałtyckich.
5 stycznia rząd ZSRR uchwalił, że w największych miastach kraju razem z milicją patrolować ulice będą również żołnierze.
7 stycznia gen. Fiodar Kuzmin poinformował telefonicznie Vytautasa Landsbergisa, że na Litwie rozpoczyna się przymusowy pobór do sowieckiego wojska i w tym celu zostanie wykorzystana dywizja spadochroniarzy.
8 stycznia prosowiecka organizacja Jedinstwo zorganizowała wiec pod Radą Najwyższą przeciwko podwyżce cen. Wówczas przewodniczący Rady Najwyższej Vytautas Landsbergis zaapelował przez radio, aby ludzi przyszli pod gmach Sejmu dla obrony legalnej władzy.
9 stycznia sowieckie helikoptery rozrzucały ulotki, w których mówiło się, że rząd i pralament prowadzą kraj do katastrofy. Pod Sejmem odbyły się dwa wiece: zwoleników Jedinstwa oraz zwoleników niepodległości.
10 stycznia Gorbaczow w formie ultymatum zarządał od Rady Najwyższej przywrócenia sowieckiej konstytucji na Litwie. Nowym premierem niepodległej Litwy został Albertas Šimėnas.
11 stycznia wojsko radzieckie zajęło gmach Departamentu Ochrony Kraju oraz Dom Prasy. Zostały też zajęte inne instytucje w różnych miastach Litwy.
12 wojsko radzieckie zajęło gmach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
13 stycznia tuż po północy rozpoczął się szturm wieży telewizyjnej, w trakcie któego zginęło 13 cywilów oraz kilkaset zostało rannych. Ówczesny rząd Polski potępił agresję i wyraził solidarność z narodem Litwy. Nowym premierem został Gediminas Vagnorius. Szturm parlamentu nie odbył się.
16 stycznia odbywa się pogrzeb ofiar 13 stycznia.
20 stycznia do Rady Najwyższej przybywa minister spraw zagranicznych Islandii, któy oznajmia, że „jego kraj zastanawia się nad nawiązaniem stosunków dyplomatycznych z Litwą”.
27 stycznia – radzieccy żołnierze palą posterunki Straży Granicznej w Ławoryszkach i Miednikach.
28 stycznia Rada Najwyższa wydaje oświadczenie „O agresji przeciwko Litwie i możliwości wojskowej dyktatury ZSRR”.
9 lutego odbywa się plebiscyt dotyczący niepodległości Litwy. W plebiscycie bierze udział 84 proc. Mieszkańców, z któych ponad 90 proc. Opowiedziało się za niepodległością.
ZSRR uznało niepodległość Litwy we wrzesniu 1991 r. Po upadku puczu Janajewa.
Wkrótce państwowość Litwy została uznana przez kolejne kraje: Węgry, Bułgarię, Włochy, Kanadę, Polskę, Maltę, San Marino, Portugalię, Rumunię, Ukrainę, Łotwę i Estonię. 17 września Litwa, wraz z Łotwą i Estonią, zostały przyjęte do ONZ.
