Łyk historii. Dlaczego 11 listopada?
„11 listopada 1918 roku Niemcy podpisały kapitulację, czyli rozejm, który oficjalnie zakończył pierwszą wojnę światową. Miało to miejsce we Francji, w lasku Compiègne. Natomiast w Polsce, a przede wszystkim w Warszawie, już od tygodnia wrzało. Po okupacji niemieckiej zaczęto rozbrajać byłe oddziały niemieckie, tworzyły się nowe instytucje, podmioty władzy. Wówczas Józef Piłsudski od 1917 r. znajdował się w więzieniu w Niemczech. Przyczyną uwięzienia Piłsudskiego przez władze niemieckie było odmówienie składania przysięgi. Sytuacja na froncie bardzo się zmieniła, a los marszałka był bardzo niejasny. O włosek nie utracił życia, ale w końcu stwierdzono, że może być »monetą wymienną« w końcu wojny. „Jako znak dobrej woli” marszałek Józef Piłsudski został zwolniony z więzienia i 11 listopada przybył do Warszawy. Dzień powrotu Józefa Piłsudskiego do Warszawy i przekazanie dla niego, jako marszałka, pełnię władzy przez Radę Regencyjną, a później przez inne podrzędy tej władzy – stał się symboliczną datą uchwalenia niepodległości Polski” – zaznacza W. Łozowski.
Dzień 11 listopada został w Polsce ogłoszony świętem państwowym dopiero w 1937 roku. Przed wybuchem wojny obchodzono go powszechnie jedynie dwa razy. Z kolei w czasach PRL Narodowe Święto Niepodległości zostało zniesione – uroczystości państwowe odbywały się 22 lipca, w rocznicę ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (1944 r.). Święto Niepodległości oficjalnie przywrócono ustawą z 15 lutego 1989 roku.
11 listopada w 2022 r. w Polsce jest dniem wolnym od pracy. Tego dnia w całym kraju organizowane są różne uroczystości, w tym z udziałem władz państwowych. Każdego roku z tej okazji w Polsce odbywa się kilkaset wydarzeń. Polacy chętnie uczestniczą m.in. w defiladach, marszach, piknikach historycznych.
Polacy na Litwie świętują 11 listopada
Polskie Narodowe Święto Niepodległości jest czczone właściwie wszędzie, gdzie na Litwie mieszkają Polacy. Pamiętają o nim organizacje, polskie szkoły, a także domy kultury. Dzisiaj odbędzie się m.in. tradycyjna uroczystość złożenia wieńców oraz wspólna modlitwa rodaków na Litwie przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na wileńskiej Rossie o godz. 12:00 czasu lokalnego.
„Dla nas, Polaków to święto jest bardzo ważne. Jak trudną była ta droga do niepodległości, staje się jasne wtedy, gdy zaczynamy studiować historię tego okresu, jak też historię XX w. Droga ta jest wypełniona walką – walką o wolność narodu polskiego” – podkreśla W. Łozowski.
Niepodległość nie jest dana raz na zawsze – patriotyzm w dobie wojny
„Co znaczy niepodległość? Dobrze o tym pisał Marek Grechuta w swym tekście piosenki »Wolność«. Co ma być niepodległe dzisiaj, w czasie dosyć trudnej sytuacji geopolitycznej? Z jednej strony to sformowana Unia Europejska, dążenie do ściślejszej integracji, ale na pewno są również elementy dezintegracyjne. Spowodowane są one procesami, takimi jak niekontrolowana emigracja i na pewno – wojna Rosji przeciwko Ukrainie. Dziś bardzo ważne jest pojęcie patriotyzmu, chociaż do niedawna to słowo nie było popularne, gdyż u części ludzi kojarzyło się ono z nacjonalizmem. 24 lutego, kiedy rozpoczęła się wojna Rosji przeciwko Ukrainie, znaczenie słowa »patriotyzm« powróciło do rzeczywistego znaczenia. Czy jesteśmy gotowi obronić swoje państwo, w obliczu zagrożenia wroga? Ukraińcy udowodnili, że tak; że są patriotami swojego państwa. Bez wątpliwości Polacy i Litwini również stanęliby do obrony w sytuacji zagrożenia niepodległości swojego kraju” – akcentuje historyk.
Być Polakiem na Litwie to znaczy mieć dwie ojczyzny
„Nasze zadanie jako nauczycieli, pedagogów i wychowawców – starać się wszczepić, pielęgnować u młodzieży poczucie przynależności narodowej do narodu Polskiego, ale też do Litwy, która jest naszą ojczyzną. Nie może być miłości do Polski, bez miłości do Litwy. My, Polacy na Litwie jesteśmy bardzo bogaci – mamy dwa państwa, które są nam jednakowo drogie i ważne” – podsumowuje W. Łozowski.
