Z wizami od konsula Sugihary i Zwartendijka Żydzi docierali do wybrzeży Japonii, gdzie kompleksową opieką otaczał ich ambasador Romer oraz pracownicy polskiej ambasady. Mimo ograniczeń finansowych i kadrowych, organizował dla uchodźców nocleg, opiekę medyczną, udzielał wsparcia finansowego oraz prowadził intensywne rozmowy w sprawie uzyskania kolejnych wiz do miejsc docelowych – Australii, Kanady, Stanów Zjednoczonych. Działalność tę kontynuował później w Szanghaju.
„Byłem bardzo zdziwiony, kiedy dowiedziałem się, że Tadeusz Romer urodził się w guberni kowieńskiej. Dobrze jest widzieć piękne relacje międzyludzkie tamtych czasów. Życzę powodzenia tej wystawie i bardzo chciałbym, aby relacje między Litwinami, Polakami, Japończykami, Żydami, Holendrami, kwitły” – powiedział podczas otwarcia wystawy ambasador Japonii Shiro Yamasaki.
Jak poinformował dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Marcin Łapczyński, wystawa po Kownie, Wilnie i Wyłkowyszkach (Vilkaviškis), będzie prezentowana także w Tokio (Japonia).
„Po raz drugi prezentujemy społeczności litewskiej postać wybitnego polskiego dyplomaty Tadeusza Romera, niedawno uczyniliśmy to w Kownie. Zawsze podkreślamy, że Tadeusz Romer urodził się na ziemi litewskiej, należy do bardzo zasłużonej – i dla Polski, i dla Litwy – rodziny Romerów. Dzięki jego opiece udało się uratować około 6 tysięcy Żydów, którzy przybywali do Japonii z załatwionymi przez niego wizami. Była to ogromna praca, która sięgała przez połowę świata, kolejny etap łańcucha pomocy – Sugihara, Zwartendijk, Romer. Dlatego cieszy nas bardzo dzisiejsza obecność ambasad zarówno Japonii, jak i Holandii, Niemiec, Izraela” – podkreśliła ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska.
Jak odnotowała, Tadeusz Romer nie został do tej pory odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. „Mamy nadzieję, że to kiedyś nastąpi”.
Przewodnicząca wspólnoty żydowskiej Faina Kukliansky zauważyła, że dzięki wystawie mieszkańcy Litwy będą mogli poszerzyć swoją wiedzę o ratowaniu Żydów.
„Najwięcej wiemy o Chiune Sugiharze, który jest najpopularniejszy w opowieściach o osobach ratujących Żydów. Czasami ludzie zapominają nawet, że ratował on nie Żydów litewskich, a uchodźców z Polski. Rzadko myślimy o tym, dlaczego litewscy Żydzi nie zwracali się do Sugihary z prośbą o wydanie im wiz. Być może liczba zamordowanych byłaby o wiele mniejsza. Wówczas jednak dość krytycznie patrzono na uchodźców polskich, którzy prosili o wizy. Nieco mniej wiemy o Janie Zwartendijku – podziękowania należą się ambasadorowi Holandii, który spopularyzował to nazwisko na Litwie. Cieszę się, że jego bohaterstwo zostało uwiecznione w Kownie” – opowiadała Kukliansky.
„Osobiście mam szczęście, że spotkałam się z ludźmi, których uratował Sugihara. Znamy dzieci Zwartendijka, które przyjeżdżają na Litwę. Dzięki temu dowiadujemy się coraz więcej o ratowaniu Żydów, o wydawaniu wiz. Dziś mamy jeszcze jedną okazję, aby dowiedzieć się o Tadeuszu Romerze” – podsumowała przewodnicząca Wspólnoty Żydów Litwy.
Przygotowana z inicjatywy i na zlecenie Instytutu Polskiego w Wilnie przez dr Olgę Barbasiewicz z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego wystawa jest pierwszą tak wszechstronną próbą ukazania bohaterskich działań podejmowanych przez ambasadora RP w Japonii Tadeusza Romera na rzecz pomocy żydowskim uchodźcom przybywającym do japońskich portów z wizami wydanymi przez japońskiego konsula w Kownie Chiunę Sugiharę.
