W wyniku zbrojnej inwazji dwu sprzymierzonych, totalitarnych potęg, niepodległe państwo polskie przestało istnieć. Jednak cywilni i wojskowi przywódcy walczącej Rzeczypospolitej nie dopuszczali myśli o hańbie układów lub jakiejkolwiek formalnej współpracy z okrutnymi, bezwzględnymi agresorami. Nie było ani jednego znaczącego, szeroko reprezentowanego w społeczeństwie środowiska politycznego, które gotowe było wysunąć postulat utworzenia quasi-państwowego bytu zależnego od III Rzeszy lub od Związku Sowieckiego. We wrześniu 1939 roku, we wciąż oblężonej Warszawie, zapadła decyzja: walczymy do skutku, do odrodzenia suwerennej Polski. Czyli państwa, które, odzyskane uprzednio po 123 latach zaborów, Polacy postrzegali powszechnie jako wartość bezcenną i nienegocjowalną. Jako swoje wielkie osiągnięcie, swoje wspólne dobro i wspólny dom.
Dlatego 27 września 1939 roku powstała Służba Zwycięstwu Polski – konspiracyjna organizacja wojskowa stanowiąca zalążek rozbudowanych struktur, które przeszły do historii jako Polskie Państwo Podziemne. Było ono ewenementem na skalę całej okupowanej przez Niemcy Europy. Głównym celem zwyciężonej, lecz nieujarzmionej Polski Walczącej było osłabianie sił najeźdźców i zmuszenie ich do opuszczenia naszego terytorium. Ale twórcy tej konspiracyjnej Rzeczypospolitej zadbali też o inne aspekty życia społecznego – tak, aby zachować ciągłość i autorytet polskiej państwowości. Mimo barbarzyńskiego terroru okupantów oraz ich intensywnych działań policyjnych i wywiadowczych, powstało i funkcjonowało polskie podziemne sądownictwo, organy władzy prawodawczej i wykonawczej, szkolnictwo, środki przekazu społecznego oraz zinstytucjonalizowana pomoc potrzebującym. Walczyły też i stale powiększały swoje szeregi podziemne siły zbrojne, czyli Armia Krajowa.
Ta trwająca blisko pięć i pół roku historia nie zakończyła się tak, jak tego pragnęliśmy. Po wojnie Polska czekała na odzyskanie wolności. Tym niemniej dzieje i dokonania Polskiego Państwa Podziemnego wciąż budzą nasz podziw, najgłębszy szacunek oraz wdzięczność dla tych, którzy w służbie tego państwa gotowi byli ponieść każdą ofiarę. Na ręce obecnych tutaj weteranów składam uroczyste podziękowanie oraz hołd dla tysięcy naszych rodaków, którzy wytrwale i z honorem walczyli o wolność dla siebie i dla nas, ich potomków. Ten żarliwy patriotyzm, męstwo i poświęcenie nigdy nie zostaną zapomniane. A wierność sprawie niepodległości również dzisiaj uznajemy za najwyższy nakaz. Również dzisiaj, w roku 2021, w Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, za Wincentym Witosem powtarzamy: Polska winna trwać wiecznie.
Cześć i chwała bojownikom o wolną Ojczyznę!
Niech żyje suwerenna Rzeczpospolita!
