„Odkrywamy na nowo ważne dla naszej historii postacie”. Popiersie Zygmunta Augusta w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich

„Co roku, 6 lipca nasze muzeum stara się przedstawić coś wyjątkowego. Niestety, ten rok okazał się dla nas wyjątkowo trudny” – powiedział dyrektor Muzeum Pałacu Wielkich Książąt Litewskich Vydas Dolinskas.

Jak wyjaśnił, w planach muzeum była organizacja międzynarodowej wystawy, poświęconej 500-leciu urodzin Zygmunta Augusta, ale okazało się to niemożliwe ze względu na pandemią. „Wystawa, wprawdzie nie w tym roku, ale na pewno się odbędzie. W tym dniu poświęconym naszej państwowości chcemy nawiązać jednak do postaci tego władcy. Przyjaciele i mecenasi naszego muzeum ufundowali popiersie króla Zygmunta Augusta, które dziś przedstawiamy” – wyjaśnił.  

„Przez ostatnie lata powracają do naszej historii wydarzenia ważne, rocznice, które przypominają o naszej walce o wolne państwo. Ten cały okres, to odrodzenie prawdy. Dziś również tą prawdę przybliżamy. Na wiele osobowości zaczęliśmy patrzeć na nowo, być może trochę inaczej. Niech historycy przypominają o znaczeniu Zygmunta Augusta, niech przypomina o nim jego popiersie w tym muzeum”  – mówił podczas uroczystości przewodniczący Sejmu RL Viktoras Pranckietis.

Pomysł upamiętnienia w ten sposób władcy powstał w 2018 r. Fundacja Pogoni przeprowadziła konkurs, w wyniku którego zdecydowano się na realizację projektu ukraińskich artystów, Borysa Kryłowa i Olesia Sydoruka. W pracach pomagał im znany litewski artysta Rimantas Dichavičius oraz ukraińska fundacja „Korona Książąt Ostrogskich” pod przewodnictwem Roberta Gabula. W projekt zaangażował się również samorząd miasta Poswole (lit. Pasvalis).

Zygmunt II August, ostatni z męski przedstawiciel dynastii Jagiellonów, urodził się 1 sierpnia 1520 w Krakowie. Był synem Zygmunta I Starego i Bony Sforzy. W 1529 r. został ostatnim, dziedzicznym wielkim księciem litewskim i od tego czasu rezydowała w Wilnie. W 1530, jeszcze za życia ojca, został koronowany na króla Polski. To w czasach jego panowania, 1 lipca 1569 w Lublinie zawarta została unia, która połączyła ostatecznie Koronę Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo – Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ze wspólnym królem, sejmem, pieniądzem i polityką zagraniczną. Odrębne pozostały prawa, wojsko, skarb i urzędy. Podlasie, Wołyń, Kijowszczyzna znalazły się w Koronie. Unia przyspieszyła rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny Wielkiego Księstwa Litewskiego, prowadziła do polonizacji szlachty litewskiej i ruskiej oraz rozszerzała wpływy kultury polskiej aż na państwo rosyjskie.

Zygmunt August do historii przeszedł nie tylko ze względu na swoją polityczną działalność, ale również – romantyczną miłość, jaka połączyła go w Wilnie z Barbarą Radziwiłłówną – drugą żoną króla.

Za panowania Zygmunta II Augusta miał miejsce rozkwit literatury i sztuki renesansowej. W czasie jego rządów, w 1544 r., dobudowano na Zamku Dolnym w Wilnie renesansowe skrzydło zwane Pałacem Nowym (Giovanni Cini).