Ze strony polskiej nad produkcją filmu czuwa Narodowe Centrum Kultury. Głównym narratorem filmu będzie wnuk noblisty Henryka Sienkiewicza Juliusz Sienkiewicz. O realiach historycznych Potopu na Litwie mówią dwaj historycy – ze strony litewskiej profesor Alfredas Bumblauskas z Uniwersytetu Wileńskiego, ze strony polskiej profesor Andrzej Rachuba z uczelni w Warszawie. Konsultantem naukowym filmu jest profesor Polskiej Akademii Nauk Maria Bokszczanin.
„Rodzina mojego ojca mieszkała na Litwie w swoim gnieździe rodowym Bystrampolu koło Poniewieża 250 lat. Po wojnie i zmianach ustrojowych Bystramowie opuścili Litwę, rozjeżdżając się po świecie. Mój ojciec w czasie wojny przypadkowo trafił do Płocka, gdzie poznał moją matkę. Gniazdo rodowe Bystramów po reformie rolnej na sowieckiej Litwie stopniowo stawało się ruiną. Dopiero na początku XXI wieku bardzo przedsiębiorczy litewski ksiądz Rimantas Gudelis zainteresował się tym miejscem, rozpoczynając proces tak zwanej rewitalizacji. W zrujnowanym obiekcie przy pomocy różnych organizacji społecznych zaczął organizować festiwale kultury, w których brali udział znani artyści – muzycy, śpiewacy, aktorzy i plastycy z całej Litwy i czasami z zagranicy” – mówi portalowi zw.lt Tadeusz Bystram (na zdjęciu wraz z historykiem Alfredasem Bumblauskasem).
Na jeden z takich festiwalów został zaproszony reżyser z Płocka ze swoim filmem „Litwo, ojczyzno moja” poświęconym młodości Adama Mickiewicza. W ten sposób zaczęły się kontakty Bystrama z księdzem Gudelisem, który po kilku latach zdobył środki na odbudowę Bystrampola, otworzył tam hotel, a w jednym z zabytkowych obiektów gospodarczych urządził salę widowiskowo-koncertową. Organizowane przez księdza Gudelisa festiwale mają już 14-letnią tradycję. W tym roku, który został w Polsce ogłoszony Rokiem Sienkiewiczowskim, ksiądz i jego litewscy przyjaciele namówili Polaka do nakręcenia filmu o Sienkiewiczu i jego związkach z Litwą.
„Sienkiewicz poprzez swoją pierwszą żonę Marię Szetkiewiczównę był spowinowacony z Bystramami. Matką Marii była Wanda z domu Mineyko, której siostra Zofia Mineyko, moja praprababka, była żoną Karola Bystrama. Z tego powodu Henryk Sienkiewicz został zaproszony do Bystrampola. Otaczające Bystrampol pejzaże Ziemi Upickiej i Laudy stały się tłem jego powieści pod tytułem „Potop”. O tym właśnie ma być film” – powiedział zw.lt Tadeusz Bystram.
„Realizacja filmu jest dla mnie bardzo trudna, bo muszę pokonywać znaczne odległości własnym samochodem. Litwini, z którymi współpracuję są bardzo życzliwi , ale nie znam języka litewskiego i z tego powodu są pewne nieporozumienia. Ze strony polskiej mam duże wsparcie ze strony pani profesor Marii Bokszczanin z Polskiej Akademii Nauk, z którą współpracowałem już kiedyś przy realizacji filmu telewizyjnego pod tytułem „Rzym Sienkiewicza”. Wspiera mnie też wnuk pisarza – Juliusz Sienkiewicz , który będzie głównym narratorem filmu” – opowiada naszemu portalowi Tadeusz Bystram. Konsultantami filmu będą historycy z Polski i Litwy prof. prof. Andrzej Rachuba i Alfredas Bumblauskas. „Uważałem, że w filmie musi być kilka wyjaśnień związanych z historią, na którą Litwini i Polacy patrzą w różny sposób. Dlatego poprosiłem ich o wypowiedzi” – mówi. Tłem muzycznym filmu będą stare pieśni z terenów Litwy śpiewane w języku polskim i litewskim.
„Litwa ze względów rodzinnych jest dla mnie równie ważna jak Płock i Mazowsze, dlatego mimo wielu poważnych trudności robię ten film, którego realizacja zaczęła się w sposób spontaniczny” – powiedział zw.lt Tadeusz Bystram.
Premiera dokumentu odbędzie się w Bystrampolu (Bistrampolis) w sobotę 26 listopada 2016 roku i będzie połączona z odsłonięciem tablicy upamiętniającej pobyt pisarza w tym miejscu.
Tekst i zdjęcie Tomasz Otocki.
