Zgodnie z ogłoszeniem, jest to dopiero trzecie takie odkrycie na świecie w historii obserwacji, gdy planeta została odkryta nie w centrum galaktyki i jej dysku, lecz w tzw. aureoli. Odkrycie planety AT2021uey b jest wyjątkowe także ze względu na zastosowaną metodę – tzw. zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego.
„Większość efektów mikrosoczewkowania występuje tam, gdzie jest najgęstsze nagromadzenie gwiazd – w centrum i dysku galaktyki. Jednak nam udało się zaobserwować to zjawisko bardzo daleko od centrum, w tzw. aureoli. To zaledwie trzecia planeta odkryta w historii obserwacji, która znajduje się poza centrum galaktyki” – w komunikacie cytowana jest Edita Stonkutė, kierująca wspólnym projektem polsko-litewskim na Litwie.
Mikrosoczewkowanie grawitacyjne to niezwykle rzadkie zjawisko, które ma miejsce, gdy masywny obiekt, np. gwiazda lub niewidoczny ciemny obiekt, znajduje się chwilowo bezpośrednio przed odległą gwiazdą. Wtedy jej światło zostaje wzmocnione, jak przez niewidocznie powiększającą soczewkę.
Zgodnie z VU, takie tymczasowe „pulsowanie” światła to właśnie to, czego astronomowie szukają, analizując dane.
„Taka praca wymaga dużej wiedzy, cierpliwości i odrobiny szczęścia. Trzeba długo czekać, aż gwiazda źródłowa i obiekt soczewkujący znajdą się w jednej linii, a potem przeanalizować ogromną ilość danych, ponieważ aż 90 procent gwiazd po prostu pulsuje, a tylko niewielka część pokazuje efekt mikrosoczewkowania” – mówi Marius Maskoliūnas, przedstawiciel litewskiego zespołu.
Planeta AT2021uey b została odkryta wspólnie z naukowcami z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, analizując dane z teleskopu Europejskiej Agencji Kosmicznej „Gaia” oraz uzupełniając je o obserwacje naziemne. Do tego projektu wykorzystywano także teleskopy w Obserwatorium Astronomicznym VU w Moletach.
Zjawisko, które zasugerowało, gdzie może znajdować się AT2021uey b, zostało po raz pierwszy zauważone w 2021 roku. Po dokładnym sprawdzeniu i analizie danych naukowcom udało się ustalić, że jest to gazowy olbrzym oddalony o 3262 lata świetlne, mający masę 1,3 masy Jowisza. Krąży wokół tzw. M karła – stosunkowo małej i chłodnej gwiazdy, a jeden pełny obrót wokół niej planeta wykonuje w ciągu 4170 dni.
Zgodnie z VU, nietypowy stosunek wielkości planet sprawił, że udało się ją w ogóle odkryć – planetę o typie Ziemi trudno byłoby wykryć.
Pierwsza planeta krążąca wokół M karła została odkryta dokładnie 30 lat temu – w 1995 roku. Do tej pory potwierdzono już prawie sześć tysięcy takich planet.
Wyniki tego odkrycia zostały opublikowane w jednym z najbardziej prestiżowych czasopism naukowych zajmujących się astronomią „Astronomy & Astrophysics”.
