Tadeusz Kościuszko urodził się w Mereczowszczyźnie na Podlasiu (dzisiejsza Białoruś). W wieku 14 lat przerwał naukę i wybrał karierę wojskową, wstępując do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej. W 1769 roku wyjechał do przedrewolucyjnej Francji. W Paryżu studiował w Akademii Malarstwa i Rzeźby. W tym czasie ukształtowały się jego przekonania polityczne i społeczne.
Mianowany na inżyniera amerykańskiej armii zasłynął budową fortyfikacji w wielu obozach wojskowych, m.in. w słynnym West Point, najważniejszej uczelni wojskowej USA. W uznaniu zasług awansowano go na generała brygady. Według Aleksa Starożyńskiego, dziennikarza i autora książki o Tadeuszu Kościuszce, zwycięstwo w przełomowej dla amerykańskiej rewolucji bitwie pod Saratogą było zasługą Polaka.
– Był taki genialny generał Benedict Arnold, który okazał się później zdrajcą, ale wszyscy amerykańscy historycy mówią, że ta bitwa była wygrana dzięki niemu – zaznaczał Alex Starożyński. – Ja znalazłem pamiętniki i listy kilku oficerów rewolucji amerykańskiej i oni wszyscy twierdzili, że wygraliśmy dzięki Kościuszce.
Insurekcja kościuszkowska rozpoczęła się 1794 roku. Powstanie przeszło do legendy, podobnie jak jej epizody – z najsłynniejszą bitwą pod Racławicami na czele. W historycznej perspektywie o wiele istotniejsze od zwycięstw militarnych okazało się wydanie przez władze insurekcji uniwersału połanieckiego, który przyznawał chłopom wolność osobistą. Akt ten stanowił pierwszy krok w kierunku przebudzenia narodowego włościan i stanowił kamień milowy, do którego odwoływać mogli się późniejsi przywódcy powstań narodowych liczący na poparcie chłopstwa.
„Kościuszko łączy pod jedną flagą Polaków, Litwinów i Białorusinów, których drogi rozeszły się w latach dwudziestych. Jest on naszym wspólnym bohaterem. Uważał on siebie za Litwina, służył w Polsce, a urodził się na Białorusi”- podczas inauguracji Obchodów z okazji Roku Kościuszki na Litwie w 2017 roku mówił prof. Valdas Rakutis.
„Chciałabym podkreślić, że szanujemy Kościuszkę nie tylko za to, że walczył za Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ale też dlatego że walczył o wartości, które były zapisane w Konstytucji 3 maja. Była to pierwsza Konstytucja w Europie, która głosiła równość wszystkich obywateli państwa. Stało się to fundamentem zarówno państwa litewskiego jak i polskiego, a głoszone zasady są aktualne również dzisiaj”- mówiła Maria Ślebioda.
Na podst. polskieradio24.pl/ culture.pl
