Po rekordowo ciepłym początku marca – najcieplejszym od 1961 roku – który spowodował wyjątkowo wczesną wegetację roślin, w ostatnim tygodniu kwietnia nastąpiło gwałtowne ochłodzenie. Zanotowano klęskowe przymrozki, które trwają do dziś. Nietypowo długi okres – ponad trzy tygodnie – przymrozków wyrządził ogromne szkody w sadach i plantacjach jagodowych, gdzie kwitły już rośliny, a w niektórych przypadkach zaczęły zawiązywać się owoce.
Zastosowane środki zarządzania ryzykiem nie przyniosły skutków. Ponadto właściciele sadów i plantacji jagodowych nie mieli możliwości wykupienia ubezpieczenia, gdyż nie istnieje ono na rynku. Obecnie szacuje się straty, ale wstępne dane wskazują, że w niektórych regionach zniszczeniu uległo od 70 do 80 proc. plonów owoców i jagód, a lokalnie nawet do 100 proc.
„Biorąc pod uwagę tę klęskę żywiołową, której rolnicy nie mogli ani przewidzieć, ani jej zapobiec, oraz poniesione przez nich straty, prosimy Komisję Europejską o działania i udzielenie nadzwyczajnej pomocy z unijnej rezerwy rolnej. Liczymy na zrozumienie Komisji i solidarność państw członkowskich w rozwiązaniu tej trudnej dla nas sytuacji” – powiedział minister rolnictwa Litwy, Ignas Hofmanas.
Konieczność dalszego ograniczania importu z państw agresorów
Podczas posiedzenia Rady w Brukseli omówiono również sytuację na rynkach po inwazji Rosji na Ukrainę oraz zmiany w polityce celnej USA.
Minister Hofmanas ponownie wyraził pełne poparcie dla Ukrainy. Podkreślił, że mimo już podjętych decyzji, istotne jest zawarcie zaktualizowanej umowy handlowej, która znacząco poprawiłaby dostęp Ukrainy do rynku UE, uwzględniając obecną sytuację geopolityczną. Zaznaczył też, że należy kontynuować działania na rzecz jak największego ograniczenia importu produktów z Rosji i Białorusi.
„Jeśli chodzi o handel z USA – liczymy na negocjacje między UE a USA w celu znalezienia wzajemnie korzystnego porozumienia w sprawie ceł. Ważne jest, aby na poziomie UE skonsolidować wysiłki, tak aby możliwa reakcja na działania USA była jednolita i skuteczna, a środki ochrony rynku UE odzwierciedlały interesy naszych producentów. Wspieramy możliwość wprowadzenia, jeśli zajdzie taka potrzeba, środków ograniczających import z USA” – powiedział litewski minister rolnictwa.
Pakiet uproszczeń Wspólnej Polityki Rolnej należy przyjąć jak najszybciej
Podczas posiedzenia Komisja Europejska zaprezentowała niedawno ogłoszoną propozycję uproszczenia Wspólnej Polityki Rolnej (WPR).
„Dla nas szczególnie istotne są zmiany dotyczące standardu GAAB 1, którego wdrażanie przez długi czas budziło napięcia na Litwie. Widzimy też inne dobre propozycje – wstępna ocena jest pozytywna. Najważniejsze, aby jak najszybciej osiągnąć porozumienie w sprawie zatwierdzenia pakietu, aby możliwe było jego wdrożenie jeszcze w tym roku. To ważne zarówno dla rolników, jak i instytucji zarządzających” – podkreślił Hofmanas.
W obliczu zagrożeń gospodarstwa muszą być autonomiczne
Ministrom rolnictwa przedstawił wspólną deklarację ministrów rolnictwa Estonii, Łotwy i Litwy dotyczącą komunikatu Komisji Europejskiej „Wizja sektora rolno-spożywczego”.
„Nasze stanowisko pozostaje niezmienne – konieczne jest zapewnienie silnej, samodzielnej, dobrze finansowanej, elastycznej WPR opartej na dwóch filarach. Należy również zakończyć proces zewnętrznej konwergencji dopłat bezpośrednich. Dziś chcę podkreślić, że gospodarstwa przyszłości muszą być autonomiczne – zdolne samodzielnie produkować paszę, energię i inne potrzebne zasoby. To szczególnie ważne dla regionów przygranicznych UE na wschodzie. W obliczu zagrożenia wojennego priorytetowe stają się kwestie, o których wcześniej nie myśleliśmy. Na przykład: co byście zrobili, gdyby na długi czas zabrakło prądu, a trzeba wydoić kilkaset krów? Albo jak dostosować system rowów melioracyjnych do celów obronnych, by nie mogły ich pokonać czołgi przeciwnika? Musimy poważnie przeanalizować doświadczenia Ukrainy i przygotować się na neutralizację podobnych zagrożeń” – stwierdził minister rolnictwa Litwy, Ignas Hofmanas.
Litwa popiera zapisy w wizji mówiące, że „bezpieczeństwo wschodnich granic jest ważne dla bezpieczeństwa całej Europy” oraz że „szczególnego wsparcia wymagają obszary wiejskie położone w przygranicznych regionach wschodnich UE”. Oczekuje się, że stanie się to podstawą do stworzenia nowego pakietu działań z ambitnym budżetem dostosowanym do wyzwań stojących przed Litwą.
