Otwarcie I Forum Ekonomicznego zostało połączone z otwarciem wystawy „Prezydent Lech Kaczyński a Litwa oczami Prezydenta Valdasa Adamkusa”.
„Najważniejsze jest to, że w latach, kiedy prezydenci Lech Kaczyński i Valdas Adamkus współpracowali ze sobą, udało nam się wspólnie zmienić Europę Środkową. Zostawiliśmy trwały ślad, widoczny w naszych sercach i w naszej współpracy gospodarczej. Ten okres jest najlepszym okresem, do którego możemy się teraz odwołać i mam nadzieję, że gdzieś tam nad nami czuwa prezydent Lech Kaczyński, któremu tak droga była idea współpracy naszych krajów” – powiedziała ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Litwie Urszula Doroszewska.
„Otwierając jako historyk forum ekonomiczne, poszukiwałem pewnej logiki – zastanawiałem się, co łączy historyków i przedsiębiorców i znalazłem jedną cechę wspólną. Jest to szacunek wobec tradycji. Dzisiaj otwieramy pierwsze forum ekonomiczne Litwy i Polski zatytułowane „Partnerstwo strategiczne” i z tej okazji wystawę otwieramy wystawę „Prezydent Lech Kaczyński i Litwa oczami prezydenta Valdasa Adamkusa. Idea zorganizowania takiej wystawy należy do ambasador Polski. Dziękuję, że o prezydencie Lechu Kaczyńskim możemy mówić nie językiem suchych faktów, a słowamiprezydenta Valdasa Adamkusa” – podkreślił Alvydas Nikžentaitis, prezes Forum Dialogu Polsko-Litewskiego Jerzego Giedroycia
Wystawa została podzielona na bloki tematyczne, które pokazują między innymi osobistą przyjaźń obu prezydentów, budowaną przez nich politykę zagraniczną, dyplomację ekonomiczną na linii Polska-Litwa oraz nową politykę historyczną kształtowaną przez prezydentów.
„Ostatnie zdjęcie na wystawie prezentuje prezydent Dalię Grybauskaitė i prezydenta Andrzeja Dudę podczas obchodów stulecia niepodległości 16 lutego w Wilnie. Może jednak ten duch pielęgnowania relacji polsko-litewskich jest nadal żywy? Na to pytanie również będziemy poszukiwali odpowiedzi podczas forum” – powiedział prof. Nikžentaitis.
List premiera RP Mateusza Morawieckiego do uczestników forum przeczytał szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP Michał Dworczyk.
„To dla mnie prawdziwy zaszczyt i przyjemność zwrócić się do państwa z okazji dzisiejszego ważnego wydarzenia, które, mam nadzieję, wytyczy nową drogę dla kontaktów gospodarczych między Polską i Litwą, krajami, które są bliskimi partnerami i sojusznikami. Bliskość geograficzna i dziedzictwo historyczno-kulturowe były i nadal są czynnikami spajającymi oba nasze narody. O tych szczególnych związkach przypominają nam obchodzone w tym roku w Polsce i na Litwie setne rocznice odzyskania niepodległości. Łączy nas jednak dużo więcej niż sąsiedztwo i wspólna historia. Wspólne wartości i dążenia, podobne spojrzenie na wiele zagadnień polityki międzynarodowej. Wszystkie te elementy tworzą solidną bazę naszej współpracy dwustronnej. Polsko-litewski dialog jest bardzo intensywny, a współpraca w wielu dziedzinach owocna i harmonijna” – napisał w swoim liście prezes Rady Ministrów.
Jak podkreślił, silne więzi są umacniane przez duże projekty infrastrukturalne, wśród nich połączenia energetyczne jak LitPolLink czy interkonektor gazowy czy realizację projektów Via Baltica i Rail Baltica.
Zebranych przywitał także prezydent Valdas Adamkus.
„Często podczas podobnych imprez wspominana jest wspólna przeszłość Polski i Litwy – od wspólnych władców, powstań, aż do ciasnej współpracy podczas integracji do Unii Europejskiej. Litwa nie zapomniała politycznego ani prawnego wsparcia Polski, tych dzieł przeszłości, za które dziękuję. Nasza współpraca to jednak nie tylko przeszłość, to również znak wspólnej przyszłości. Jesteśmy i zawsze będziemy sąsiadami, dlatego wzajemne zrozumienie i współpraca we wszystkich dziedzinach jest konieczna. Nasze kraje są różne, każdy z nich jest niepowtarzalny, każdy ma swoje zwycięstwa i troski, ale też ogromny potencjał wymiany doświadczeń i przepisów na sukces” – podkreślił prezydent Adamkus.
Premier Saulius Skvernelis w swoim przemówieniu przypomniał, że Polska jest jednym z najważniejszych partnerów strategicznych Litwy.
„Łączy nas historyczne doświadczenie i wiele wspólnych interesów. Rok 2018 jest wyjątkowy, wspólnie świętujemy 100. rocznicę odzyskania niepodległości naszych krajów. Wizyty przywódców Polski na Litwie znaczą nowy etap w relacjach naszych krajów. Cieszymy się z intensywnej współpracy gospodarczej i jesteśmy gotowi ją rozwijać. Polska jest trzecim partnerem handlowym Litwy i drugim rynkiem eksportu litewskich towarów. Polska to także jeden z największych inwestorów w naszym kraju” – wymieniał premier Saulius Skvernelis. Mówiąc o reformach strukturalnych realizowanych przez obecny rząd oraz rożnych formach współpracy w dziedzinach energetyki, transportu, biznesu, szef rządu zaprosił polskie spółki do korzystania z „atrakcyjnego środowiska inwestycyjnego na Litwie”.
Do gości forum zwrócił się także mer Wilna Remigijus Šimašius.
„To dla mnie szczególny zaszczyt – być merem tego miasta, bo jest to miasto ze szczególną historią i szczególną przyszłością. Tu mieszka najwięcej ludzi, którzy mogą powiedzieć o sobie: jestem Polakiem i jstem Litwinem, i nie widzieć w tym żadnej sprzeczności. Aby życie gospodarcze układało się pomyślnie, powinniśmy przede wszystkim przyjaźnić się w sercu. W naszej historii były okresy chwały, ale były też okresy trudne – powinniśmy iść do przodu inspirując się tymi chwalebnymi okresami” – mówił Šimašius.
Mer przypomniał, że język polski jest jednym z oficjalnych języków, w którym obsługiwani są interesanci Samorządu Miasta Wilna i wyraził nadzieję, że już wkrótce Warszawę i Wilno połączy szybki pociąg.
Podczas otwarcia forum ekonomicznego po raz czwarty zostały wręczone nagrody Forum Jerzego Giedroycia.
Nagroda związana ze stuleciem odrodzenia państwa, tytuł Człowieka Dialogu Stulecia została przyznana ś.p. prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu. W laudacji na cześć laureata prof. Alvydas Nikžentaitis podkreślił, że decyzja o przyznaniu nagrody została podjęta jednogłośnie.
„Mieliśmy nadzieję, że ten wybór zachęci do dialogu obu narodów. Nie sądziliśmy wówczas, że relacje polsko-litewskie nabiorą takiego przyśpieszenia” – zauważył historyk. Jak powiedział, Litwini powinni być wdzięczni Lechowi Kaczyńskiemu za kilka rzeczy: sformułowanie wspólnej polityki wobec wschodnich sąsiadów, zapoczątkowanie projektów gospodarczych i infrastrukturalnych, które są kontynuowane do dzisiaj, oraz za nową jakość polityki historycznej.
Odbierając nagrodę Michał Dworczyk przeczytał list od brata ś.p. Lecha Kaczyńskiego, prezesa partii Prawo i Sprawiedliwość Jarosława Kaczyńskiego.
„Mój ś. p. Brat byłby z tego wyróżnienia bardzo dumny, bo uważał się za prawdziwego przyjaciela Litwy, odwiedził ją 16 razy. Stosunki oraz współdziałanie państw w naszej części Europy czy szerzej państw w regionie Międzymorza były podstawowymi rysami jego polityki w dziedzinie międzynarodowej. To jego myślenie miało zarówno swoje historyczne zakorzenienie, jak i wyrastało z diagnozy teraźniejszości. Lech Kaczyński znał bardzo dobrze historię, więc doskonale wiedział, co w ciągu dziejów łączyło i co dzieliło nasze kraje. Z drugiej strony jako świetny analityk polityczny głęboko zdawał sobie sprawę z długofalowej wspólnoty interesów Polski i Litwy i z możliwości, jakie ona dla nas wszystkich otwiera” – napisał Jarosław Kaczyński.
Nagrodę Inwestycji Stulecia otrzymała spółka Orlen Lietuva. Premier Saulius Skvernelis w swojej laudacji podkreślił, ze każda spółka realizująca inwestycje w naszym kraju jest ważna dla państwa i jego mieszkańców, ponieważ przyczynia się do ich dobrobytu. „Orlen Lietuva to najlepszy przykład współpracy strategicznej w dążeniu do wspólnych celów gospodarczych, ochrony środowiska, strategicznych” – powiedział premier. „Cieszę się, że znaleźliśmy rozwiązanie spraw, które kładły się cieniem na relacjach między naszymi krajami. Nie wątpię, że to się nigdy nie powtórzy” – zaznaczył Skvernelis.
Odbierając nagrodę prezes Orlen Lietuva Michał Rudnicki podkreślił, że jest to wyróżnienie dla wszystkich 1600 osób, które codziennie pracują w spółce.
„Orlen przybył do Możejek przed 10 laty, była największa inwestycja Polski za granicą. W ciągu 10 lat koncern zainwestował na Litwie ponad miliars dolarow, aby zwiększyć produktywność zakładu. i pomóc pracownikom w zostaniu lepszymi specjalistami. Jesteśmy dumni z tego, co stworzyliśmy, ale nie zapominamy że jesteśmy częścią bardzo dynamicznego biznesu. Mieliśmy wiele wyzwań i nie wątpię, że pojawią się one w przyszłości. Przyjmujemy tę nagrodę jako zobowiązanie do dalszego tworzenia przyszłości energetycznej Litwy” – podsumował Rudnicki.
Nagroda Stulecia w dziedzinie nauki i kultury została przyznana prof. Henrykowi Samsonowiczowi, polskiemu historykowi, mediewiście, byłemu rektorowi Uniwersytetu Warszawskiego. Laudację wygłosił dziekan Wydziału Historii Uniwersytetu Wileńskiego prof. Rimvydas Petrauskas. Prof. Samsonowicz z powodu stanu zdrowia nie mógł odebrać nagrody osobiście – w jego imieniu uczynił to dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro.
