Propozycja zmiany ustawy o podatku od wartości dodanej (VAT) została przygotowana przez Związek Demokratów „W Imię Litwy”, partię „Świt nad Niemnem”, socjaldemokratów, kilku parlamentarzystów z Grupy Posłów Niezależnych, Zielonych oraz AWPL-ZChR. Zmiany mają wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku.
Propozycję, między innymi, podpisali przewodniczący Sejmu Saulius Skvernelis oraz minister gospodarki i innowacji Lukas Savickas.
W planie realizacji postanowień programu rządowego przewidziano 9% stawkę VAT dla ekologicznych owoców, jagód i warzyw oraz tych certyfikowanych w ramach krajowego systemu jakości żywności.
Autorzy zmian twierdzą, że na podstawie doświadczeń Łotwy, Polski, Francji i Niemiec obniżona stawka VAT na owoce i warzywa może przyczynić się do zdrowszej diety, rozwoju lokalnego rolnictwa i zmniejszenia szarej strefy.
Przewodniczący Zarządu Litewskiego Stowarzyszenia Warzyw Paulius Andriejavas powiedział wcześniej agencji BNS, że przedstawiciele tego sektora popierają pomysł obniżenia VAT na owoce i warzywa, ponieważ może to zwiększyć ich konsumpcję, rozszerzyć powierzchnię upraw i stworzyć więcej miejsc pracy w tym sektorze.
Jednocześnie niektórzy ekonomiści ostrzegają, że korzyści z takiego kroku będą krótkoterminowe, a konsumenci ich nie odczują, ponieważ ceny wkrótce wrócą do poprzedniego poziomu.
Premier Gintautas Paluckas powiedział, że w budżecie na przyszły rok nie ma wielu możliwości na różne ulgi podatkowe, a minister finansów Rimantas Šadžius stwierdził, że takich możliwości wcale nie ma.
Obniżona stawka VAT na owoce, warzywa i jagody była już wielokrotnie proponowana wcześniej. Po powodzi, która w 2017 roku poważnie dotknęła litewskich rolników, proponowano wprowadzenie 5% stawki VAT na ich wyprodukowaną żywność przez trzy lata, do 2021 roku. Wtedy Ministerstwo Finansów obliczyło, że w wyniku obniżonej stawki budżet straciłby 135 milionów euro dochodów.
Rok później próbowano wprowadzić stawkę VAT w wysokości 9%. Wówczas ówczesny premier S. Skvernelis wątpił, czy ceny faktycznie by spadły.
