Barroso i Oettinger przemawiali w środę podczas konferencji w Brukseli pt. „Wytyczanie drogi do europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego”, podczas której swoje wystąpienie miał też premier Donald Tusk. Temat zależności od dostaw gazu z Rosji jest w Europie szeroko dyskutowany w kontekście ostatnich wydarzeń na Ukrainie.
Oettinger zaznaczył, że dywersyfikacja źródeł, dróg i dostawców jest najważniejszym filarem unijnej polityki w obszarze gazu. Dodał, że UE chce kontynuować partnerstwo z Rosją, ale też z Norwegią i Algierią oraz zbudować południowy korytarz dostaw tego surowca. „Nie możemy zaakceptować sytuacji, w której energia i ceny gazu są używane jako polityczne narzędzie przeciwko Ukrainie czy krajom tranzytowym takim jak Gruzja i Azerbejdżan” – dodał.
Komisarz zaznaczył, że gdy dobrze funkcjonuje rynek i nie ma na nim monopolu, „energia nie może być użyta jako polityczne narzędzie”. „Jeśli jest monopol – jeden dostawca, jedna droga dostaw – tym wyższa jest cena. Im więcej jest konkurencji, jeśli gładko funkcjonuje wewnętrzny rynek, tym więcej ma się kontroli nad ceną” – tłumaczył Oettinger.
Dlatego – argumentował – najważniejszą strategią jest ukończenie budowy wewnętrznego rynku UE. Jako drugi czynnik wymienił efektywność energetyczną, która oznacza zredukowanie zużycia energii, jej importu i zależności od dostawców. Zapowiedział propozycję ambitnej strategii efektywności energetycznej UE do 2030 r.
„Nie chcemy, żeby energia była w jakiejkolwiek formie instrumentem polityki, ale by była towarem, produktem, usługą na otwartych rynkach (…). Dlatego też energia nie była na czele listy ewentualnych sankcji (wobec Rosji) w ostatnich tygodniach i w rzeczywistości jest najniżej na liście” – powiedział Oettinger. Wyjaśnił, że dlatego UE stawia na długoletnie relacje państw i przedsiębiorstw, także z Federacją Rosyjską.
Również przewodniczący Komisji Europejskiej podkreślał, że energia nie może być używana jako polityczna broń. Jak podał, UE importuje obecnie 66 proc. konsumowanego gazu, a najbardziej uzależnione od importu są mniej zintegrowane kraje bałtyckie i wschodniej Europy. Dla sześciu krajów Rosja jest jedynym dostawcą importowanego gazu.
„Zależność jest dwukierunkową drogą. Wiąże tak samo zarówno dostawców, jak i klientów. Rosja eksportuje do UE 80 proc. swojej ropy i ponad 70 proc. gazu – jest to jej zdecydowanie najbardziej atrakcyjny rynek” – mówił szef KE. „Przychody z tego handlu są kluczowe dla rosyjskiego budżetu. Dlatego bardzo mocno podkreślamy w ostatnich miesiącach, że energia nie może być używana jako polityczna broń; (…) uderzyłoby to rykoszetem w tych, którzy tego próbują” – powiedział Barroso.
Mówiąc o strategii UE w zakresie energii szef KE przekonywał, że konieczne jest zmniejszenie zależności energetycznej UE i jednoczesne zwiększenie unijnej produkcji energii. W odniesieniu do tej drugiej kwestii wymienił: inwestycje w odnawialne źródła energii, wykorzystanie energii nuklearnej (w zależności od decyzji krajów), pełne wykorzystanie potencjału węglowodorów konwencjonalnych zarówno pochodzących z Morza Północnego, jak i wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego.
Jak zaznaczył, niektóre kraje członkowskie biorą też w tym kontekście pod uwagę możliwość wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł, takich jak gaz z łupków. „KE przygotowała właśnie rekomendację, która ma zapewnić, że ryzyka, które mogą się pojawić w związku z projektami indywidualnymi (dot. wykorzystania gazu z łupków), będą minimalizowane” – powiedział Barroso.
Barroso zapowiedział też, że przed następną zimą KE będzie koordynować z państwami członkowskimi zwiększenie zdolności magazynowania gazu, rozwój przepływu zwrotnego, potencjał LNG oraz tworzenie planów dotyczących bezpieczeństwa dostaw na poziomie regionalnym i unijnym. Podkreślił też, że tak szybko jak to możliwe, potrzebna jest finalna decyzja w sprawie nowego pakietu klimatycznego UE do 2030 r., zapewniającego efektywną transformację unijnej gospodarki w konkurencyjną gospodarkę niskowęglową.
Zgodnie z życzeniem przywódców, Barroso zapowiedział na czerwcowy szczyt jasne propozycje dotyczące zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego. W tym kontekście Barroso odniósł się też do pomysłów Tuska w zakresie unii energetycznej. „Życzyłbym sobie, żeby wiele z pańskich pomysłów, które były tak ważne dla debaty, mogły być teraz także dyskutowane pomiędzy członkami Rady Europejskiej” – powiedział szef KE.
