„Podczas tego spotkania uzgodniliśmy wspólną koncepcję obrony państw bałtyckich. Litwa w ciągu najbliższych dziesięciu lat zainwestuje 1,1 miliarda euro w środki kontrmobilności. Kolejny krok to synchronizacja działań z Polską, połączenie Bałtyckiej Linii Obronnej z Tarczą Wschodnią, w celu uzyskania finansowania z Unii Europejskiej. Nasza granica to granica całego Sojuszu NATO. Uzgodniliśmy również wspólne zakupy w ramach mechanizmu SAFE – to pozwoli zaoszczędzić środki, szybciej pozyskać potrzebne uzbrojenie i zapewni interoperacyjność naszych sił zbrojnych – powiedziała szefowa litewskiego resortu ochrony kraju, Dovilė Šakalienė.
W dyskusji na temat wzmocnienia bezpieczeństwa regionalnego ministrowie omówili trwający projekt Bałtyckiej Linii Obronnej – systemu środków kontrmobilności wzdłuż wschodniej granicy NATO, mającego na celu wzmocnienie bezpieczeństwa granic NATO z Rosją i Białorusią.
Ministrowie rozmawiali również o dalszym rozwoju projektu oraz możliwych instrumentach finansowania z UE. Obecnie Łotwa opracowuje dokument koncepcyjny Bałtyckiej Linii Obronnej i Tarczy Wschodniej (ang. Project Concept Note) dla ministerstw obrony państw bałtyckich i Polski. Dokument ten określi, które konkretne projekty kraje mogą realizować wspólnie i o jakie instrumenty finansowania unijnego będą się ubiegać. Oczekuje się, że dokument zostanie podpisany podczas czerwcowego posiedzenia Rady Europejskiej.
Podczas spotkania omówiono również kwestie wzmacniania europejskich zdolności obronnych. Ministrowie zadeklarowali poparcie dla unijnych działań na rzecz zwiększenia gotowości obronnej państw członkowskich zgodnie z propozycjami Białej Księgi oraz inicjatywy „ReArm Europe”. Rozmawiano również o potencjalnych obszarach wspólnych zakupów.
Mówiąc o zdolnościach obronnych Litwy, minister przypomniała, że zgodnie z krajową oceną zagrożeń Litwa podjęła strategiczną decyzję przeznaczenia 5–6% PKB na obronność w latach 2025–2030. Podkreśliła, że wszystkie państwa NATO muszą uczciwie dzielić ciężar finansowy – dlatego Litwa będzie dążyć na nadchodzącym szczycie NATO do uzgodnienia poziomu 5% PKB na obronność jako minimum oraz utrzymania obecnej definicji wydatków obronnych.
D. Šakalienė zaznaczyła, że skoordynowane działania praktyczne państw bałtyckich w zakresie przyspieszenia zakupu kluczowych zdolności, takich jak rakiety precyzyjnego rażenia (PrSM), wzmocniłyby gotowość obronną regionu i zapewniłyby interoperacyjność państw NATO. Minister zwróciła również uwagę, że doświadczenia z wojny na Ukrainie skłaniają do integracji nowych technologii – takich jak drony, systemy antydronowe i wojna elektroniczna – z tradycyjnymi zdolnościami. Pozwoli to zapewnić elastyczność i gotowość sił zbrojnych do przyszłych konfliktów.
W kontekście wzmacniania przemysłu obronnego minister podkreśliła, że celem Litwy jest maksymalizacja produkcji krajowej, aby zabezpieczyć zdolności obronne przed wstrząsami geopolitycznymi i zakłóceniami łańcucha dostaw. Według niej w kluczowych obszarach musimy być autonomiczni. Litwa rozwija cztery strategiczne klastry przemysłu obronnego odpowiadające potrzebom zarówno Litwy, jak i jej sojuszników: amunicji i materiałów wybuchowych, dronów i systemów antydronowych, produkcji i remontu sprzętu wojskowego oraz obrony marynarki wojennej.
Ministrowie państw bałtyckich omówili także relacje transatlantyckie. D. Šakalienė zwróciła uwagę, że chociaż USA obecnie dokonują przeglądu swoich sił w Europie, nie ma żadnych sygnałów, że planują zmniejszyć swoją obecność wojskową w państwach bałtyckich.
Kolejnym istotnym tematem spotkania była ochrona podwodnej infrastruktury morskiej. Ministrowie uznali, że stała obecność NATO na Morzu Bałtyckim jest jednym z najskuteczniejszych środków odstraszania, a na poziomie Unii Europejskiej należy osiągnąć porozumienie w sprawie sankcji wobec tzw. cieniowej floty rosyjskiej.
W dyskusji na temat wsparcia dla Ukrainy podkreślono, że obecnie najważniejszym priorytetem jest jak najszybsza odbudowa zdolności obronnych Ukrainy, co zwiększy efekt odstraszania.
Litwa przeznacza na wsparcie Ukrainy prawie 0,3% swojego PKB, a w ramach Koalicji Rozminowywania koordynuje stałe dostawy specjalistycznych pojazdów i innego sprzętu niezbędnego do rozminowywania dla ukraińskich jednostek. Litwa jest także gotowa dołączyć do Koalicji Chętnych – inicjatywy skupiającej trzydzieści państw, której celem jest zapewnienie Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa w przypadku zawarcia rozejmu.
Na zakończenie spotkania ministrowie podpisali wspólny komunikat w sprawie dalszej współpracy w dziedzinie obronności.
