W opublikowanym w tym tygodniu oświadczeniu nobliści ostrzegają, że taki krok zagraża cywilom i narusza obowiązujące od ponad dwóch dekad normy prawa międzynarodowego i humanitaryzmu.
„Te śmiercionośne bronie mają o wiele bardziej szkodliwy wpływ niż jakiekolwiek korzyści wojenne” – napisano w liście.
Według sygnatariuszy, Konwencja Ottawska z 1997 roku znacząco zmniejszyła liczbę ofiar min lądowych, jednak działania Rosji i Stanów Zjednoczonych, które nie przystąpiły do porozumienia, podważają te osiągnięcia i nadal narażają cywilów na niebezpieczeństwo.
Wśród sygnatariuszy m.in. Dalajlama i Lech Wałęsa
Apel został podpisany przez laureatów Nagrody Nobla w różnych dziedzinach: 19 w dziedzinie pokoju, 26 z medycyny, 24 z fizyki, 21 z chemii, pięciu z ekonomii oraz pięciu z literatury. Wśród nich znaleźli się m.in.:
- Dalajlama – duchowy przywódca Tybetańczyków,
- Jody Williams – amerykańska działaczka na rzecz zakazu min lądowych, współautorka listu,
- Leymah Gbowee – liberyjska aktywistka pokojowa,
- pisarze: John M. Coetzee, Patrick Modiano, Orhan Pamuk,
- dziennikarz Dmitrij Muratow,
- były prezydent Polski Lech Wałęsa.
Litwa już opuściła konwencję
Przypomnijmy, że w marcu Litwa, wspólnie z Polską, Estonią i Łotwą, wyraziła zamiar opuszczenia Konwencji Ottawskiej. W maju litewski Sejm zatwierdził decyzję o formalnym wycofaniu się z porozumienia, do którego niebawem dołączyła również Finlandia.
Wyjście z konwencji daje państwom możliwość posiadania, produkcji, gromadzenia, stosowania i przekazywania min przeciwpiechotnych. Oświadczenie noblistów zawiera również ubolewanie z powodu wcześniejszej decyzji Litwy o opuszczeniu innej międzynarodowej umowy – zakazu amunicji kasetowej.
„Głęboko ubolewamy, że Litwa w marcu opuściła konwencję dotyczącą zakazu amunicji kasetowej” – napisali sygnatariusze apelu.
ONZ również apeluje
Do grona zaniepokojonych dołączył również sekretarz generalny ONZ António Guterres, który w poniedziałek wezwał państwa do natychmiastowego wstrzymania procedur wycofania się z Konwencji Ottawskiej.
„Te deklaracje są szczególnie niepokojące, ponieważ mogą osłabić ochronę ludności cywilnej i zagrozić systemowi normatywnemu, który przez dwie dekady ratował ludzkie życie” – zaznaczył Guterres.
Zadeklarował on także uruchomienie globalnej kampanii, której celem będzie wzmocnienie norm rozbrojeniowych, przyspieszenie działań przeciwko minom oraz realizacja wizji świata wolnego od tych broni.
Tło: Konwencja Ottawska
Konwencja o zakazie stosowania min przeciwpiechotnych została przyjęta w 1997 roku. Do porozumienia przystąpiły wszystkie państwa Unii Europejskiej, jednak nadal nie podpisały go takie kraje jak Rosja, Chiny, USA, Indie czy Pakistan.
Zgodnie z prawem międzynarodowym, wycofanie się z konwencji wchodzi w życie po sześciu miesiącach od momentu złożenia odpowiedniego dokumentu Sekretarzowi Generalnemu ONZ.
