Wystosowany w czwartek list został zaadresowany do przewodniczącego Rady Europejskiej António Costy oraz przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.
„W obliczu trwającej wojny Rosji przeciwko Ukrainie i pogłębiającego się kryzysu bezpieczeństwa w Europie, potrzebna jest zdecydowana i skoordynowana odpowiedź” – podkreślono w liście, na który powołuje się Kancelaria Prezydenta.
Sygnatariusze wskazują, że działania sabotażowe, destabilizacyjne oraz instrumentalizacja migracji są metodami, którymi Rosja testuje odporność Europy – zwłaszcza na wschodnich granicach Unii Europejskiej i NATO.
„Bałtycka linia obrony” i „Wschodnia Tarcza”
W liście uwzględniono dwie strategiczne inicjatywy: Bałtycką Linię Obrony oraz projekt „Wschodniej Tarczy”. Oba mają na celu zwiększenie potencjału odstraszania na wschodniej flance NATO oraz wdrażanie kompleksowych środków obronnych.
Obecnie realizacja tych projektów jest koordynowana przez cztery państwa regionu, które apelują, aby uznać je za projekty leżące w interesie całej Unii Europejskiej oraz objąć je wsparciem finansowym i politycznym w ramach dostępnych mechanizmów UE.
Cel: 5% PKB na obronność
W dokumencie zaakcentowano, że Litwa, Polska, Łotwa i Estonia jasno określiły obronność jako jeden ze swoich priorytetów narodowych. Dążą do przeznaczenia minimum 5 proc. PKB na cele obronne oraz aktywnie współpracują w zakresie ochrony granic i budowy wiarygodnej pierwszej linii obrony całej Unii Europejskiej.
Projekt za miliardy euro
Projekt Bałtyckiej Linii Obrony został uwzględniony w opublikowanej w marcu tzw. Białej Księdze Komisji Europejskiej, która identyfikuje strategiczne braki w zdolnościach obronnych i przedstawia propozycje ich uzupełnienia.
Wiceminister obrony Litwy Tomas Godliauskas zaznaczył, że całkowity koszt projektów związanych z budową linii obronnych wzdłuż wschodniej granicy może przekroczyć 10 miliardów euro.
Środki te mają pochodzić z kilku źródeł, w tym Europejskiego Funduszu Obrony, programu EDIP (European Defence Industry Programme) oraz Wieloletnich Ram Finansowych UE.
