Msza Krzyżma – znak jedności duchowieństwa
W godzinach porannych w katedrach diecezjalnych sprawowana jest Msza Krzyżma, której przewodniczy biskup miejsca. W liturgii uczestniczą kapłani z całej diecezji, odnawiając swoje przyrzeczenia kapłańskie. Msza ta jest znakiem jedności i wspólnoty duchowieństwa, a także uroczystym świętem kapłanów.
Jak wyjaśnia ks. Mateusz Kielarski, „katedra jest pierwszym wskazaniem po to, aby księża odnawiali swoje przyrzeczenia kapłańskie w tym samym miejscu, w którym zostali wyświęceni”.
Podczas tej mszy święcone są oleje używane do udzielania sakramentów: olej chorych, katechumenów oraz krzyżmo – szczególny olej mieszany z balsamem, używany przy udzielaniu sakramentu bierzmowania, chrztu, święceń kapłańskich, a także przy konsekracji ołtarzy i kościołów.
„Po wymieszaniu oleju z balsamem biskup tchnie na niego i odmawia odpowiednią modlitwę. W ten sposób dokonuje się jego poświęcenie” – zaznacza ks. Kielarski.
Komisja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP podkreśla: „Msza Krzyżma jest wyrazem jedności i wspólnoty duchowieństwa diecezji”.
Ks. Kielarski przypomina, że Msza Krzyżma jest ostatnią Eucharystią, która w Kościele katolickim należy do trwającego 40 dni okresu Wielkiego Postu.
Wieczerza Pańska – początek świętych dni
Wieczorna Liturgia Wieczerzy Pańskiej, celebrowana w kościołach parafialnych i zakonnych, rozpoczyna Triduum Paschalne. To pamiątka Ostatniej Wieczerzy, podczas której Jezus ustanowił Eucharystię i kapłaństwo służebne.
„Właśnie podczas tej wieczerzy Chrystus po raz pierwszy konsekrował chleb w swoje ciało i wino w swoją krew. Tamte wydarzenia były antycypacją tego wszystkiego, co miało się za chwilę wydarzyć” – tłumaczy ks. Kielarski.
Tradycja wskazuje, że słowa „To czyńcie na Moją pamiątkę” to nie tylko zaproszenie do sprawowania Eucharystii, ale również ustanowienie kapłaństwa służebnego.
W liturgii podczas śpiewu hymnu „Chwała na wysokości Bogu”, który milczał przez cały Wielki Post, rozbrzmiewają dzwony i organy, by później zamilknąć aż do Wigilii Paschalnej.
Jak przypomina Komisja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP, „należy podjąć wszelkie starania, aby celebracje liturgiczne były sprawowane w możliwie najbardziej uroczysty sposób, bez zbędnych ograniczeń”.
Mandatum – gest miłości i służby
Po homilii odbywa się obrzęd umycia nóg dwunastu osobom, tzw. mandatum.
„Gest ten opisuje Ewangelia według św. Jana – jedyna, która nie zawiera opisu ustanowienia Eucharystii. Św. Jan opisuje za to Chrystusa, który przekazuje uczniom przykazanie miłości: To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem” – przypomina liturgista.
Gest ten ma symboliczne znaczenie – Kościół, jak Chrystus, jest powołany do służby, a nie do panowania.
Przeniesienie Najświętszego Sakramentu do ciemnicy
Na zakończenie liturgii Najświętszy Sakrament przenoszony jest procesyjnie do kaplicy adoracji, zwanej ciemnicą.
„W tym momencie Najświętszy Sakrament opuszcza prezbiterium. Po zakończeniu mszy św. następuje obrzęd obnażenia ołtarza – zabiera się z niego obrus, gasi się świece, zabiera świeczniki i wynosi wszystkie paramenty liturgiczne z prezbiterium. Ogołocenie ołtarza jest wymownym znakiem, że ten dzień jest wyjątkowy” – tłumaczy ks. Kielarski.
Ciemnica symbolizuje Ogród Oliwny i więzienie, w którym Jezus przebywał po pojmaniu.
„Wierni zaproszeni są w tym czasie, by czuwać przy Najświętszym Sakramencie. Kościół wspomina pojmanie, uprowadzenie i uwięzienie Chrystusa” – dodaje liturgista.
Triduum Paschalne, które rozpoczyna się w Wielki Czwartek wieczorem, potrwa do Niedzieli Zmartwychwstania. To czas szczególnego skupienia i uczestnictwa w największych tajemnicach chrześcijańskiej wiary.
